Główny Urząd Nadzoru Budowlanego wyraził pogląd, iż wyżej wymienione przepisy art. 54 i 55 ustawy – Prawo budowlane mają zastosowanie w przypadkach, w których inwestycja realizowana jest na podstawie pozwolenia na budowę. Oznacza to, że inwestor realizujący budynek w uproszczonym trybie zgłoszenia w ogóle nie będzie miał obowiązku oddawania go do użytkowania na podstawie art. 54 albo art. 55 ustawy – Prawo budowlane. Przystąpienie do użytkowania takiego obiektu może nastąpić zaraz po zakończeniu robót budowlanych bez ingerencji organów nadzoru budowlanego.
Dodatkowo należy zauważyć, że przepisy art. 54 i art. 55 ustawy – Prawo budowlane mają zastosowanie tylko i wyłącznie w przypadkach, w których inwestycja dotyczy budowy, w rozumieniu art. 3 pkt 6 ustawy – Prawo budowlane, obiektów budowlanych, w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane. Natomiast należy uwypuklić, że czym innym są roboty budowlane polegające na przebudowie obiektu budowlanego. Zgodnie z art. 3 pkt 7a ustawy – Prawo budowlane, przebudową jest wykonywanie robót budowlanych w wyniku, których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; w przypadku dróg są dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego. Do przebudowy obiektu budowlanego przedmiotowe przepisy nie mają zastosowania. W takim przypadku, właściwy organ administracji architektoniczno – budowlanej w decyzji o pozwoleniu na budowę w pkt 5 powinien wykreślić nałożony na inwestora obowiązek zarówno zawiadomienia właściwego miejscowo organu nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy co najmniej 21 dni przed zamierzonym terminem przystąpienia do użytkowania, jak i uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.
Równocześnie decyzja o pozwoleniu na budowę musi być zgodna ze wzorem określonym w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie wzorów: wniosku o pozwolenie na budowę, oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane i decyzji o pozwoleniu na budowę (Dz. U. Nr 130, poz. 1127 z późn. zm.). Zatem organy administracji architektoniczno-budowlanej nie mogą dowolnie kształtować treści decyzji o pozwoleniu na budowę oraz odstępować od wzoru określonego w powyższym rozporządzeniu.
Należy także wyjaśnić, że do czasu, gdy decyzja o pozwoleniu na budowę pozostaje w obiegu prawnym, jej postanowienia są wiążące dla stron oraz organów administracji publicznej. Dlatego też, jeżeli w decyzji o pozwoleniu na budowę, w jej pkt 5, został wykreślony obowiązek zarówno zawiadomienia właściwego miejscowo organu nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy jak i uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, inwestor nie ma w ogóle obowiązku oddawania budowy do użytkowania. Jeżeli w takiej sytuacji, inwestor złoży wniosek o pozwolenie na użytkowanie obiektu bądź zawiadomi o zakończeniu budowy, organ nadzoru budowlanego powinien umorzyć postępowanie na podstawie art. 105 § 1 Kpa. Bowiem zgodnie z tym przepisem, gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania. Zgodnie z powyższym, gdy z postanowień decyzji o pozwoleniu na budowę wynika obowiązek zawiadomienia właściwego organu o zakończeniu budowy albo uzyskania pozwolenia na użytkowanie, organ nadzoru budowlanego przeprowadza procedurę związaną z oddaniem obiektu budowlanego do użytkowania, nawet, jeśli taki obowiązek nie jest wymagany na podstawie art. 54-55 ustawy – Prawo budowlane.
Z kolei, jeśli w decyzji o pozwoleniu na budowę właściwy organ administracji architektoniczno – budowlanej, w pkt 5, nie wykreślił nałożonego na inwestora obowiązku zarówno zawiadomienia właściwego miejscowo organu nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy, jak i uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, obowiązek ciążący na inwestorze należy wywieść wprost z przepisów prawa. Zatem, jeżeli w takiej sytuacji inwestor złoży wniosek o pozwolenie na użytkowanie obiektu, który w istocie wymaga jedynie dokonania zawiadomienia o zakończeniu budowy, organ nadzoru budowlanego powinien umorzyć postępowanie na podstawie art. 105 § 1 Kpa. Należy mieć również na względzie, że prawidłowość ostatecznych decyzji o pozwoleniu na budowę może być weryfikowana w drodze postępowań nadzwyczajnych (art. 145 i nast. Kpa). W przypadku ustalenia przez organy nadzoru budowlanego, Ŝe zachodzą okoliczności uzasadniające wznowienie postępowania albo stwierdzenie nieważności decyzji wydanej przez organ administracji architektoniczno-budowlanej, właściwy organ administracji architektonicznobudowlanej wznawia lub wszczyna z urzędu postępowanie. Prowadzenie postępowania nadzwyczajnego w stosunku do decyzji o pozwoleniu na budowę powoduje, Ŝe organ nadzoru budowlanego powinien rozważyć możliwość zawieszenia postępowania w sprawie wydania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 Kpa.
