Spis treści
Kiedy aborcja jest prawem?
Obecnie obowiązujące przepisy uznają, że życie jest fundamentalnym dobrem człowieka, a troska o życie i zdrowie należy do podstawowych obowiązków państwa, społeczeństwa i obywatela, zaś uznając prawo każdego do odpowiedzialnego decydowania o posiadaniu dzieci oraz prawo dostępu do informacji, edukacji, poradnictwa i środków umożliwiających korzystanie z tego prawa. Jednakże prawo do planowania rodziny i wynikające z niego uprawnienie do legalnego przerwania ciąży w warunkach określonych w art. 4a ustawy z 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży jest dobrem osobistym (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2010 roku, sygn. akt II CSK 580/09).
Przerwanie ciąży może być dokonane wyłącznie przez lekarza, w przypadku gdy:
- ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej,
- badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu,
- zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego.
Przestępstwo przerwania ciąży za zgodą kobiety
Zgodnie z normą art. 152 Kodeksu karnego, kto za zgodą kobiety przerywa jej ciążę z naruszeniem przepisów ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Tej samej karze podlega, kto udziela kobiecie ciężarnej pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem przepisów ww. ustawy lub ją do tego nakłania. Natomiast ten, kto dopuszcza się czynów określonych wyżej, gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Przestępstwo przerwania ciąży za zgodą kobiety obejmuje tylko zdarzenia mające miejsce na terytorium RP!
Normą art. 152 k.k. nie są objęte zabiegi dokonywane za granicą. Desygnatem "przerwania ciąży z naruszeniem przepisów ustawy" z art. 152 § 2 k.k. może być tylko takie "przerwanie ciąży", które podlega regulacjom prawa polskiego. Pojęcie to nie obejmuje zabiegów przerwania ciąży, które wykonywane są poza granicami Polski, bowiem polska ustawa nie reguluje zasad przerywania ciąży za granicą, nie można więc tam ustawy "naruszyć". Stosuje się to także do pomocy oraz nakłaniania do przerwania ciąży dokonanych w Polsce, gdy sam zabieg jest lub ma być dokonany poza granicami Polski. Niesprawiedliwe byłoby bowiem karanie za pomoc bądź nakłanianie do zachowań zgodnych z prawem. (Zobacz wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 22 kwietnia 2014 r., sygn. akt II AKa 37/14.)
Normy art. 152 k.k. nie realizuje ponadto przerwanie ciąży obumarłej i związane z tym wyłyżeczkowanie jamy macicy kobiety (zobacz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 16 października 2008 r., sygn. akt II AKa 255/08).
Śmierć kobiety w wyniku zabiegu przerwania ciąży
Jeżeli następstwem zabiegu przerwania ciąży za zgodą kobiety była śmierć kobiety ciężarnej, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Jeżeli następstwem zabiegu przerwania ciąży, gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej, albo zabiegu przerwania ciąży dokonanego bez zgody kobiety, była śmierć kobiety, wówczas sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
Przestępstwo przerwania ciąży bez zgody kobiety
Kto stosując przemoc wobec kobiety ciężarnej lub w inny sposób bez jej zgody przerywa ciążę albo przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza kobietę ciężarną do przerwania ciąży podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Kto dopuszcza się czynu określonego wyżej, gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Przestępstwo opisane wyżej, czyli stypizowane w art. 153 k.k. jest przestępstwem umyślnym, sprawca zatem musi mieć świadomość z jednej strony tego, że jego czynności zmierzają do przerwania ciąży, z drugiej strony, że dopuszcza się aborcji bez zgody kobiety ciężarnej, a co najmniej godzi się na to, że takiej zgody ciężarna nie wyraziła. Odpowiedzialność lekarza będzie zależna więc od stanu jego świadomości i wiedzy co do istnienia zgody ciężarnej lub też jej braku. (Zobacz uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9 grudnia 2010 r., sygn. akt II AKa 397/10.)
Podstawa prawna:
Art. 4a ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz.U.1993.17.78)
Art. 152, art. 153, art. 154 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U.1997.88.553)
