Zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny przepisy wiążą się z udziałem organizacji związkowych w tworzeniu rad pracowników. Dotyczą one także powiadomienia danego pracodawcy o objęciu go działaniem reprezentatywnej organizacji związkowej, które powoduje skrócenie kadencji rady pracowników wybranej przez całą załogę. W opinii Trybunału rozwiązania te wywołują poważne zastrzeżenia natury konstytucyjnej, ponieważ prowadzą one do uprzywilejowania członków organizacji związkowych i tym samym naruszają gwarancję tzw. negatywnej wolności związkowej oraz zasadę równości. Negatywna wolność związkowa to przyznana jednostce swoboda decyzji odnośnie pozostawania poza strukturami związku zawodowego, przy braku jakichkolwiek ujemnych konsekwencji z tego tytułu. Na wolność związkową składa się, bowiem prawo nieprzystępowania do związku zawodowego, jak i wystąpienia z takiego związku, prawo pozostawania poza związkiem zawodowym czy też wreszcie – prawo niekorzystania z pomocy związku przez pracownika niezrzeszonego. Wprawdzie na gruncie Konstytucji ten aspekt wolności związkowej nie został zagwarantowany expressis verbis, ale z uwagi na to, iż w ujęciu aksjologicznym jest on ściśle powiązany z ideą dobrowolności zrzeszania się w związkach zawodowych, tradycyjnie już wywodzi się go z art. 12 Konstytucji, statuującego zasadę ustrojową, jak również z art. 59 ust. 1 Konstytucji, który to z kolei ujmuje problem wolności związkowej od strony pozytywnej, a więc zapewnia wolność zrzeszania się w związkach zawodowych, organizacjach społeczno-zawodowych rolników oraz w organizacjach pracodawców.
Według Trybunału Konstytucyjnego uregulowania zawarte w ustawie o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji powodują, iż sytuacja pracowników należących do organizacji związkowych jest – w kontekście pozyskiwania informacji od pracodawcy i ewentualnie przedstawiania mu swoich opinii – zdecydowanie lepsza aniżeli pracowników niezrzeszonych. W rezultacie pracownicy zrzeszeni w reprezentatywnych organizacjach związkowych mają zapewniony dostęp do informacji przekazywanych przez pracodawcę „po linii związkowej”, podczas gdy pracownicy legitymujący się członkostwem w mniejszych organizacjach, jak również niezrzeszeni, będą najprawdopodobniej całkowicie pozbawieni dostępu do interesujących ich danych, podobnie jak i możności wyrażania poglądów w ramach konsultacji, albo będą napotykać na istotne trudności w tym zakresie. Dodatkowo na ocenę postanowień art. 4 ust. 1, 3 i 5 ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji rzutuje również to, że w polskich realiach, przy stosunkowo niskim stopniu „uzwiązkowienia” pracowników nawet te reprezentatywne organizacje związkowe w rozumieniu przepisów prawa pracy faktycznie nie posiadają waloru „reprezentatywności” w ujęciu potocznym. Wobec powyższego Trybunał Konstytucyjny stwierdził, Ŝe poddane jego kontroli przepisy pozostają w sprzeczności z negatywną wolnością związkową. Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny doszedł do przekonania, iż zróżnicowania uprawnień pracowników w zależności od przynależności związkowej nie da się pogodzić z zasadą równości określoną w art. 32 Konstytucji.
Projektowane w ustawie zmiany polegają na uchyleniu zakwestionowanych przez Trybunał Konstytucyjny przepisów ustawy oraz przepisów funkcjonalnie z nimi związanych tj. art. 4 ust. 2 i 6, jak również przepisów, które wprost odnoszą się do roli jaką mają spełniać reprezentatywne organizacje związkowe w powoływaniu rad pracowników, liczby wybieranych przez nie pracowników, zasad działania rad wyłonionych w trybie „związkowym” lub „mieszanym”, ustalania członkostwa w radach pracowników wybranych w jednym z tych trybów. Uchyleniu ulega również regulacja zawarta w art. 2 pkt 1 ustawy definiująca pojęcie organizacji związkowej. Projektuje się również zmiany w załączniku do ustawy „Wzór informacji o radzie pracowników”. Powyższe zmiany oznaczać będą, że prawo wyboru rad pracowników będą posiadać wyłącznie pracownicy.
W projekcie przewidziano nową regulację, która nakłada na radę pracowników obowiązek powiadamiania pracowników o uzyskanych od pracodawcy informacjach oraz wynikach przeprowadzonych konsultacji. Potrzebę takiego rozwiązania wykazała dotychczasowa praktyka stosowania ustawy. Regulacja ta gwarantować będzie pracownikom dostęp do informacji przekazywanych radzie pracowników przez pracodawcę. Wykonując orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, w art. 2 projektu zawarte zostały przepisy odnoszące się do dalszego działania rad pracowników wybranych w trybie „związkowym” lub „mieszanym”. W uzasadnieniu wyroku Trybunał Konstytucyjny pozostawił rozwiązania legislacyjne w tym zakresie ustawodawcy, wskazując dwie możliwości: pozostawienie tych rad do czasu upływu kadencji lub skrócenie kadencji wszystkich rad wybranych w trybie związkowym lub mieszanym i przeprowadzenie nowych wyborów w określonym czasie na podstawie znowelizowanych przepisów. W projekcie przyjęto, że rady pracowników powołane na podstawie dotychczasowego art. 4 ust. 1 albo 3 ustawy będą działać do końca ich kadencji.
Ponadto przewidziano przypadki ustania członkostwa w tych radach, oraz ustania kadencji rady w razie zmniejszenia się liczby jej członków poniżej trzech pracowników. Wskazano przy tym, że do tych rad nie przeprowadza się wyborów uzupełniających. Koszty ich działania ponoszą organizacje związkowe, które wybrały członków rady pracowników lub wskazały kandydatów na członków tych rad, chyba że porozumienie zawarte pomiędzy radą pracowników a pracodawcą określa odmienne zasady ponoszenia tych kosztów.
ZLEĆ NAM ODZYSKANIE TWOICH PIENIĘDZY / PROWADZENIE SPRAWY / PRZYGOTOWANIE PISMA (więcej szczegółów – http://www.serwisprawa.pl/zlec-sprawe-adwokatowi).
