Ustawodawca w celu ochrony wynagrodzenia wprowadził pewne ograniczenia potrąceń, określając górne granice wynagrodzenia, które może być potrącone oraz granice wynagrodzenia wolne od potrąceń. Zgodnie z przepisami Ustawy z dnia z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1974r., Nr 24, poz. 141 ze zm.) z wynagrodzenia za pracę, podlegają potrąceniu następujące należności:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne nakładane na pracownika za nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy.
Wyżej wymienione potrącenia mogą być dokonywane w określonych granicach.
W przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych potrącenia mogą być dokonywane do wysokości 3/5 wynagrodzenia. Świadczenia te korzystają również z pierwszeństwa przed należnościami niealimentacyjnymi. W razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych, można dokonywać potrąceń do wysokości połowy wynagrodzenia. Suma potrąceń za należności inne niż świadczenia alimentacyjne oraz zaliczek pieniężnych nie może razem przekroczyć 1/2 wynagrodzenia, a łącznie z potrąceniami alimentacyjnymi 3/5 wynagrodzenia. W przypadku kar pieniężnych, za jedno wykroczenie, jak też za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, kara nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać 1/10 wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty po dokonaniu innych potrąceń.
Jednakże, niezależnie od granic, do których można dokonywać potrąceń, pracodawca ma obowiązek pozostawić pracownikowi kwotę minimalną, która jest wolna od potrąceń. Nie dotyczy to jednak należności alimentacyjnych.
Wolna od potrąceń jest kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – gdy na mocy tytułów wykonawczych potrącane są sumy na pokrycie innych należności niż świadczenia alimentacyjne. Przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi, kwota wolna od potrąceń wynosi 75% takiego wynagrodzenia a w przypadku potrąceń na kary pieniężne 90% takiego wynagrodzenia. Jeśli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu to kwota wolna od potrąceń ulega odpowiedniemu zmniejszeniu. Powyższe zasady pracodawca zobowiązany jest stosować również w przypadku, gdy wniosek o dokonywanie potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych złoży bezpośrednio sam wierzyciel przedkładając jednocześnie tytuł wykonawczy. Jednak pominięcie komornika jest niedopuszczalne gdy świadczenia alimentacyjne mają być potrącone na rzecz kilku wierzycieli a łączna suma, która może być potrącona, nie wystarcza na pełne pokrycie wszystkich należności lub gdy wynagrodzenie za pracę zostało zajęte w trybie egzekucji sądowej lub administracyjnej.
Istnieje także możliwość dokonywania innych potrąceń za pisemną zgodą pracownika.
W takim przypadku wolna od potrąceń jest cała kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę przy potrąceniach na rzecz pracodawcy oraz 80% minimalnego wynagrodzenia przy potrącaniu pozostałych należności. Zgoda pracownika na dokonywanie potrąceń nie może być jednak zgodą ogólną.
