Zgodnie z treścią art. 244 KC, ograniczonymi prawami rzeczowymi są: użytkowanie, służebność, zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipoteka. Pierwsze prawa zostały szczegółowo uregulowane w omawianej ustawie, natomiast spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipotekę regulują odrębne przepisy. Ograniczone prawa rzeczowe są, co do zasady, prawami na rzeczy cudzej (a nie jak w przypadku prawa własności, na rzeczy własnej). Dodatkowo ustawodawca określa wprost jakie uprawnienia przysługują właścicielowi ograniczonego prawa rzeczowego – w każdym przypadku jest to katalog zamknięty. Dla porównania, przy prawie własności nie ma takiego ograniczenia – tam wskazuje się na szeroki i praktycznie nieograniczony zakres uprawnień właściciela.
Omawiane prawa rzeczowe powstają i są przenoszone tak jak ma to miejsce przy dokonywaniu tego typu czynności prawnych w odniesieniu do prawa własności. Także i w tym przypadku obowiązuje zasada, że jeżeli ograniczone prawo rzeczowe ma dotyczyć nieruchomości (gruntowej, budynkowej czy lokalowej), skuteczność przedsiębranej czynności zależy od jej formy – dla przypomnienia musi przybrać postać aktu notarialnego. Z drugiej strony, forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanawia. Z kolei do przeniesienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości potrzebna jest umowa między uprawnionym a nabywcą oraz – jeżeli prawo jest ujawnione w księdze wieczystej – wpis do tej księgi, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Zgodnie z treścią art. 247 i n. KC, ograniczone prawo rzeczowe wygasa, jeżeli przejdzie na właściciela rzeczy obciążonej albo jeżeli ten, komu prawo takie przysługuje, nabędzie własność rzeczy obciążonej. Przepis ten określa konsekwencje zlania się w jednym ręku prawa własności i ograniczonego prawa rzeczowego do tej samej rzeczy. Realizuje zasadę, że uprawnienia składające się na treść prawa własności pochłaniają obciążające rzecz ograniczone prawa rzeczowe, o ile przepis szczególny lub wzgląd na cele realizowane przez określone prawo ograniczone nie wyłączają takiego skutku.
Z kolei do zmiany treści ograniczonego prawa rzeczowego potrzebna jest umowa między uprawnionym a właścicielem rzeczy obciążonej, a jeżeli prawo było ujawnione w księdze wieczystej – wpis do tej księgi. Jeżeli zmiana treści prawa dotyka praw osoby trzeciej, do zmiany potrzebna jest zgoda tej osoby. Oświadczenie osoby trzeciej powinno być złożone jednej ze stron. Jeżeli kilka ograniczonych praw rzeczowych obciąża tę samą rzecz, prawo powstałe później nie może być wykonywane z uszczerbkiem dla prawa powstałego wcześniej (tzw. pierwszeństwo). Pierwszeństwo ograniczonych praw rzeczowych może być zmienione. Zmiana nie narusza praw mających pierwszeństwo niższe aniżeli prawo ustępujące pierwszeństwa, a wyższe aniżeli prawo, które uzyskuje pierwszeństwo ustępującego prawa. Do zmiany pierwszeństwa praw rzeczowych ograniczonych potrzebna jest umowa między tym, czyje prawo ma ustąpić pierwszeństwa, a tym, czyje prawo ma uzyskać pierwszeństwo ustępującego prawa. Jeżeli chociaż jedno z tych praw jest ujawnione w księdze wieczystej, potrzebny jest także wpis do księgi wieczystej. Zmiana pierwszeństwa staje się bezskuteczna z chwilą wygaśnięcia prawa, które ustąpiło pierwszeństwa.
