Kto może uzyskać status organizacji pożytku publicznego?
Należy pamiętać, że organizacją pożytku publicznego (OPP) może zostać:
– organizacja pozarządowa, czyli, niebędąca jednostką sektora finansów publicznych i niedziałająca w celu osiągnięcia zysku, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacja i stowarzyszenie,
– osoba prawna i jednostka organizacyjna kościoła katolickiego, innych kościołów i związków wyznaniowych, jeżeli jej cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego, np. archidiecezja, parafia, Caritas diecezji,
– spółka akcyjna i spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz klub sportowy będące spółkami działającymi na podstawie przepisów Ustawy z dnia 25 czerwca 2010r. o sporcie (Dz. U. z 2010r., Nr 127, poz. 857, ze zm.), które nie działają w celu osiągnięcia zysku, przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.
Organizacja musi spełniać określone warunki
Status organizacji pożytku publicznego może uzyskać podmiot, który:
– prowadzi działalność pożytku publicznego na rzecz ogółu społeczności lub określonej grupy, pod warunkiem, że grupa ta jest wyodrębniona ze względu na szczególnie trudną sytuację życiową lub materialną w stosunku do społeczeństwa,
– prowadzi działalność gospodarczą wyłącznie jako dodatkową w stosunku do działalności pożytku publicznego,
– cały dochód organizacji przeznacza na działalność pożytku publicznego,
– ma statutowy kolegialny organ kontroli lub nadzoru, odrębny od organu zarządzającego i niepodlegający mu w zakresie wykonywania kontroli wewnętrznej lub nadzoru, przy czym osoby w nim zasiadające muszą spełniać określone kryteria dotyczące, m.in. niekaralności za przestępstwa umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwa skarbowe,
– zapewnia przejrzystość działania organizacji i wewnętrzną kontrolę oraz zabezpieczy się przed wyprowadzaniem majątku z organizacji – odpowiednie zapisy w postaci zakazu udzielania pożyczek, wykorzystywania majątku organizacji czy zakupu towarów od członków organizacji lub ich krewnych
powinny być umieszczone w statucie (lub innym akty wewnętrznym, jeśli organizacja ubiegająca się o status OPP działa na podstawie innych dokumentów),
– jest zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Organizacją pożytku publicznego nie może zostać przede wszystkim podmiot, który należy do sektora finansów publicznych (np. państwowe szkoły wyższe czy samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej) oraz taki, który działa w celu osiągnięcia zysku. Spośród organizacji pozarządowych o status ten nie mogą się starać partie polityczne, związki zawodowe i organizacje pracodawców, samorządy zawodowe, fundacje utworzone przez partie polityczne a także spółdzielnie socjalne.
Obowiązek sprawozdawczy
Warto wiedzieć, że OPP podlega nadzorowi Ministra Pracy i Polityki Społecznej. W szczególności ma określone obowiązki w zakresie sprawozdawczości. W ten bowiem sposób wszyscy zainteresowani mogą uzyskać informacje w zakresie wydatkowania pieniędzy przekazywanych przez darczyńców. OPP powinna sporządzać i upubliczniać roczne sprawozdania z działalności (merytoryczne i finansowe), które składa Ministrowi Pracy i Polityki Społecznej oraz do KRS. Sprawozdania te musi również zamieścić na stronie internetowej Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Co ważne, organizacje, których przychód nie przekroczył 100 000 zł w danym roku, zamieszczają na tej stronie internetowej sprawozdanie merytoryczne z w uproszczonej formie.
Organizacje pożytku publicznego korzystają z określonych przywilejów
Organizacja pożytku publicznego korzysta z różnego rodzaju przywilejów. Najbardziej znanym jest oczywiście możliwość korzystania z odpisu 1% podatku od osób fizycznych. Ponadto przysługują jej, na zasadach określonych w przepisach odrębnych, zwolnienia od podatku dochodowego od osób prawnych, podatku od nieruchomości, podatku od czynności cywilnoprawnych, opłaty skarbowej i opłat sądowych. OPP może, na zasadach określonych w odrębnych przepisach, nabywać na szczególnych warunkach prawo użytkowania nieruchomości będących własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Ma ona również prawo korzystać z pomocy osób, odbywających służbę zastępczą oraz angażować do prowadzenia zbiórek publicznych małoletnich poniżej 16 lat. Organizacja pożytku publicznego może także nieodpłatnie informować o swojej działalności w publicznym radiu i telewizji. Trzeba mieć jednak na uwadze, że w/w uprawnienia dotyczą tylko OPP i prowadzonej przez nią działalności pożytku publicznego. Jeśli prowadzi ona działalność gospodarczą, wówczas stosuje się akie same zasady, jak wobec innych organizacji pozarządowych, nieposiadających statusu organizacji pożytku publicznego. Wykaz organizacji pożytku publicznego można znaleźć na stronie pozytek.ngo.pl lub stronie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.
Podstawa prawna:
Art. 20-27a, Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r., Nr 234, poz. 1536 ze zm.).
