Zgodnie z treścią art. 17 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, oskarżycielem publicznym we wszystkich sprawach o wykroczenia jest Policja, chyba że ustawa stanowi inaczej. W sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika określonych w Kodeksie pracy, w sprawach o wykroczenia określonych w art. 119-123 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, a także w sprawach o inne wykroczenia związane z wykonywaniem pracy zarobkowej, jeżeli ustawa tak stanowi, oskarżycielem publicznym jest inspektor pracy.
Organom administracji rządowej i samorządowej, organom kontroli państwowej i kontroli samorządu terytorialnego oraz strażom gminnym (miejskim) uprawnienia oskarżyciela publicznego przysługują tylko wówczas, gdy w zakresie swego działania w tym w trakcie prowadzonych czynności wyjaśniających ujawniły wykroczenia i wystąpiły z wnioskiem o ukaranie. Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, nadać w sprawach o wykroczenia uprawnienia oskarżyciela publicznego także innym instytucjom państwowym, samorządowym lub społecznym, określając zakres spraw, w których w ramach swego działania mogą występować z wnioskiem o ukaranie za ujawnione przez siebie wykroczenia, mając na względzie zakres ustawowych uprawnień takich instytucji oraz potrzebę ochrony dóbr szczególnie narażonych na naruszenia ze strony sprawców wykroczeń. Pamiętajmy także, że udział w sprawie organu, który złożył wniosek o ukaranie, wyłącza Policję od udziału w sprawie.
Prokurator, będący oskarżycielem publicznym w postępowaniu karnym, nie został jednak pominięty przez ustawodawcę, jeżeli chodzi o postępowanie w sprawach dotyczących wykroczeń. W omawianej ustawie znajdujemy bowiem przepisy stanowiące o możliwości uczestnictwa prokuratora w sprawie na prawach takiego oskarżyciela. Zgodnie z art. 18, w każdej sprawie o wykroczenie wniosek o ukaranie może wnieść prokurator, stając się oskarżycielem publicznym. Prokurator może także wstąpić do postępowania wszczętego na podstawie wniosku o ukaranie wniesionego przez innego oskarżyciela. W powyższych sytuacjach udział prokuratora wyłącza udział innego oskarżyciela publicznego. Prawo prokuratora wstąpienia do postępowania wszczętego na podstawie wniosku innego oskarżyciela nie dotyczy procesu prowadzonego na podstawie wniosku oskarżyciela posiłkowego. Prokurator może jedynie – tak jak inny oskarżyciel publiczny – złożyć wniosek o ukaranie w takim terminie, w jakim można przez ten wniosek wyeliminować oskarżenie posiłkowe samoistne lub konkurencyjne i przekształcić je w posiłkowe oskarżenie uboczne.
Na zakończenie warto przytoczyć słowa T. Grzegorczyka – „Prokurator staje się stroną postępowania, gdy wniesie wniosek o ukaranie, albo gdy zawiadomi sąd o wstąpieniu do postępowania lub podejmie czynności świadczące o wstąpieniu do postępowania, np. stawi się na rozprawę w charakterze oskarżyciela publicznego. W przypadku natomiast gdy prokurator ograniczy się jedynie do aktów procesowych i nie weźmie udziału w postępowaniu, stanie się stroną procesu, ale nie dojdzie do wyłączenia innego oskarżyciela publicznego. Powstanie sytuacja, gdy będzie funkcjonowało dwóch oskarżycieli publicznych”.
