Warunki, jakie muszą spełniać cudzoziemcy zamierzający podjąć działalność gospodarczą na terytorium Polski wskazane zostały w art. 13 ustawy, zgodnie z którym na takich samych zasadach jak obywatele polscy podejmować i wykonywać działalność gospodarczą mogą, bez dodatkowych wymagań osoby fizyczne nieposiadające obywatelstwa polskiego, osoby prawne z siedzibą za granicą, jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi posiadające zdolność prawną, z siedzibą za granicą:
1) z państw członkowskich Unii Europejskiej,
2) z państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
3) z państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi.
Obywatele innych państw niż wymienione powyżej, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak obywatele polscy o ile zostaną w ich przypadku spełnione dodatkowe warunki:
1) osoby te posiadają w Rzeczypospolitej Polskiej:
a. zezwolenie na osiedlenie się,
b. zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich,
c. zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 53 ust. 1 pkt 7, 13, 14 lub 16 ustawy o cudzoziemcach,
d. zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony udzielone, przybywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przebywającemu na tym terytorium w celu połączenia z rodziną, członkowi rodziny w rozumieniu art. 53 ust. 2 i 3 ustawy o cudzoziemcach, osób, o których mowa w lit. a, b, e i f,
e. status uchodźcy,
f. ochronę uzupełniającą,
g. zgodę na pobyt tolerowany,
h. zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony i pozostają w związku małżeńskim, zawartym z obywatelem polskim zamieszkałym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2) osoby te korzystają w Rzeczypospolitej Polskiej z ochrony czasowej,
3) osoby te posiadają ważną Kartę Polaka,
4) osoby te są członkami rodziny, w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 roku o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz.U. nr 144, poz. 1043 ze zm.), dołączającymi do obywateli państw, o których mowa w art. 13 ust. 1 ustawy, lub przebywającymi z nimi.
Osoby fizyczne wymienione powyżej mogą podejmować działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (art. 14 ust. 1 i 2 ustawy). Należy pamiętać, że w przypadku gdy cudzoziemcy zdecydują się na założenie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osoby prawnej (np. spółki z o.o.) lub jednostki organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną (np. spółki osobowej), podjęcie działalności gospodarczej przez te podmioty, będzie mogło nastąpić dopiero po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym (za wyjątkiem spółek kapitałowych w organizacji, które mogą podjąć działalność gospodarczą jeszcze przed uzyskaniem wpisu do rejestru przedsiębiorców).
Wskazane powyżej uprawnienie doznaje ograniczeń w przypadku gdy ustawy uzależniają podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej od obowiązku uzyskania przez przedsiębiorcę koncesji albo zezwolenia (art. 14 ust. 5 ustawy). Należy również zwrócić uwagę, że prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki prawa handlowego regulowane jest w sposób szczegółowy przepisami Kodeksu spółek handlowych.
Osoby zagraniczne inne niż wymienione powyżej mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie następujących spółek, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej (art. 13 ust. 3 ustawy):
1) komandytowej,
2) komandytowo-akcyjnej,
3) z ograniczoną odpowiedzialnością
4) akcyjnej.
Osoby te mogą też przystępować do takich spółek oraz obejmować bądź nabywać ich udziały lub akcje. W przypadku tej kategorii osób zagranicznych wyłączona została więc możliwość prowadzenia przez nie działalności gospodarczej na podstawie wpisu w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz w formie spółki jawnej i partnerskiej.
Warto zwrócić uwagę, że oprócz generowanych przychodów dodatkową zaletą podjęcia działalności gospodarczej przez cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, może być stworzenie przesłanek np. do udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Zgodnie bowiem z art. 53 ust. 1 pkt 2 ustawy o cudzoziemcach zezwolenia takiego udziela się osobie, „która prowadzi działalność gospodarczą na podstawie przepisów obowiązujących w tym zakresie w Rzeczypospolitej Polskiej, korzystną dla gospodarki narodowej, a w szczególności przyczyniającą się do wzrostu inwestycji, transferu technologii, wprowadzania korzystnych innowacji lub tworzenia nowych miejsc pracy”, jeżeli uzasadnia to jego zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres dłuższy niż 3 miesiące.
Tomasz Bernady, radca prawny w Kancelarii GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – adwokaci i radcowie prawni sp.p.
