Zgodnie z treścią art. 6 § 1 ustawy o ubezpieczeniach społecznych w razie choroby, macierzyństwa, zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy, co najmniej 30 dni i powstała:
1) nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego;
2) nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego – w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby. Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy – nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż przez 270 dni.
Od początku roku 2013, ZUS bardzo szczegółowo sprawdzał wypisywane przez lekarzy, zwolnienia lekarskie. Komisje lekarskie powoływane przez ZUS miały na celu weryfikację zwolnień lekarskich z faktycznym stanem zdrowia ubezpieczonego. Kontrola objęła prawie 43 tys. osób, z których 1,6 tys. pozbawiono prawa do zasiłku chorobowego, co w efekcie skutkowało cofnięciem wypłat w łącznej kwocie niemal 1,5 mln zł. ZUS obniżył o 25% wysokość wypłacanego zasiłku chorobowego, w związku z niedostarczeniem w ciągu 7 dni pracodawcy lub ZUS zwolnienia lekarskiego. W konsekwencji wypłaty zasiłków zostały obniżone o około 2,4 mln zł. Art. 66 ustawy o ubezpieczeniach społecznych w razie choroby, macierzyństwa, określa możliwość wstrzymania wypłaty zasiłku, jeżeli prawo do zasiłku ustało albo okaże się, że prawo takie w ogóle nie istniało. Jeżeli świadczenie zostało pobrane nienależnie z winy ubezpieczonego lub wskutek okoliczności, wypłacone kwoty podlegają potrąceniu z należnych ubezpieczonemu zasiłków bieżących oraz z innych świadczeń z ubezpieczeń społecznych lub ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie zwrotu bezpodstawnie pobranych zasiłków stanowi tytuł wykonawczy w postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Joanna Gosz-Biolik
