Dotychczasowe doświadczenia w funkcjonowaniu Straży Ochrony Kolei w strukturach spółki prawa handlowego wyraźnie wskazują na konflikt interesów, pomiędzy ustawowymi zadaniami Straży Ochrony Kolei, a celami spółki nastawionej na osiąganie zysku. Konieczność poszukiwania dodatkowych źródeł finansowania, poprzez zawieranie umów o świadczenie dodatkowej ochrony na zasadach komercyjnych, powoduje negatywne konsekwencje w zakresie planowania i organizacji działań porządkowych i ochronnych, obniżając jednocześnie poziom bezpieczeństwa w pociągach i na obszarze kolejowym. Równocześnie doświadczenia funkcjonowania Straż Ochrony Kolei w oparciu o obecnie obowiązujące przepisy, wskazują na wiele obszarów utrudniających sprawną realizację ustawowych zadań, co negatywnie wpływa na stan bezpieczeństwa i porządku na obszarach kolejowych, w pociągach i innych pojazdach kolejowych.
W projekcie zaproponowano usunięcie z ustawy o transporcie kolejowym przepisów regulujących funkcjonowanie Straży Ochrony Kolei. W zamian wprowadzono regulację stanowiącą, że zadania w zakresie ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego na obszarze kolejowym i w pociągach pasażerskich wykonywać będzie policja kolejowa na zasadach określonych w ustawie o Policji. Organizację i szczegółowy zakres zadań policji kolejowej określi w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu. Zarządcy, na zarządzanym przez nich obszarze kolejowym i przewoźnicy kolejowi w pociągach i innych pojazdach kolejowych, zobowiązani będą do zapewnienia porządku oraz ochrony mienia należącego do zarządców lub przewoźników kolejowych, bądź powierzonego im w ramach umowy przewozu.
Konsekwencją tego byłaby zmiana statusu pracowników PLK S.A. będących funkcjonariuszami SOK, którzy uzyskają możliwość stania się funkcjonariuszami Policji po pozytywnym zaliczeniu postępowania kwalifikacyjnego, prowadzonego w oparciu o postanowienia art. 25 ust.3 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji. Funkcjonariusze SOK, którzy zostaną przyjęci, w oparciu o postanowienia niniejszej ustawy, do służby w Policji, będą mieli wliczony okres pracy w Służbie Ochrony Kolei oraz w Straży Ochrony Kolei do okresu służby w Policji, w zakresie wszystkich uprawnień związanych z ta służbą, z wyjątkiem okresu od którego zależy nabycie prawa do emerytury policyjnej.
Ponadto zaproponowano nowelizację art. 26 i art. 27 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. – o ochronie osób i mienia, poprzez przyznanie funkcjonariuszom SOK, którzy nie podejmą służby w Policji, preferencyjnych zasad uzyskania kwalifikacji zawodowych w zakresie ochrony osób i mienia. Proponowana nowelizacja wprowadza również regulacje przyznają również umożliwiającą funkcjonariuszom Policji, wykonującym zadania na rzecz ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego na obszarze kolejowym oraz w pociągach i innych pojazdach kolejowych, uzyskanie ulgi 100% na przejazdy środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego na podstawie biletu jednorazowego. Zakres uprawnień obecnie obowiązujących nie daje Policji pełnych możliwości podejmowania adekwatnych przedsięwzięć na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego na obszarach kolejowych, w pociągach i innych pojazdach kolejowych, bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Czynności Policji, zarówno prewencyjne, jak i dochodzeniowo – śledcze, a już zawsze operacyjno – rozpoznawcze, prowadzone są bez umundurowania służbowego. Powodowane to jest taktyką realizowanych działań i częstokroć tylko w ubraniu „cywilnym” czynności służbowe mogą być zrealizowane właściwie. Wprowadzenie zapisu, że tylko umundurowani funkcjonariusze Policji korzystaliby z prawa do ulgi 100% przy przejazdach koleją, podnoszone w toku uzgodnień międzyresortowych, byłoby niczym nieuzasadnionym „utrudnieniem” realizacji zadań służbowych przez Policję.
