Spis treści
Działalność socjalna pracodawcy stanowi realizację jednej z podstawowych zasad prawa pracy. Świadczenia wypłacane z funduszu socjalnego nie są wyrazem funkcji odpłatności za pracę, stanowią jednak realizację postulatu ochrony interesów socjalnych pracowników
Działalność socjalna pracodawcy
Działalność socjalna pracodawcy są to usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. W celu realizacji nałożonego obowiązku pracodawca zobowiązany jest utworzyć tzw. Fundusz świadczeń socjalnych oraz gospodarować środkami zgromadzonymi na nim zgodnie z przepisami ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.
Obowiązek tworzenia funduszu świadczeń socjalnych
Obowiązek tworzenia fundusz spoczywa na pracodawcy – przedsiębiorcy. Jest nim osoba fizyczna, osoba prawna, a także jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, jeżeli przedmiot jej działania obejmuje prowadzenie działalności gospodarczej.
Fundusz świadczeń socjalnych obowiązkowo tworzą ci pracodawcy, którzy zatrudniają co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, według stanu na dzień 1 stycznia danego roku. Pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku, co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, tworzą Fundusz na wniosek zakładowej organizacji związkowej. Z kolei pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych tworzą Fundusz, bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników.
Fundusz świadczeń socjalnych
Środki na nim zgromadzone ulokowane są na oddzielnym rachunku bankowym, a ustawodawca zapewnia ich nienaruszalność ustanawiając w stosunku do nich wyłączenie spod egzekucji.
Przyznanie pracownikowi świadczeń z funduszu świadczeń socjalnych
Świadczenia wypłacane z funduszu socjalnego nie są wyrazem funkcji odpłatności za pracę, stanowią jednak realizację postulatu ochrony interesów socjalnych pracowników (art. 16 i art. 94 pkt 8 k.p.). Przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. „Kryterium socjalne”, o którym mowa w art. 8 ust. 1 u.z.f.ś.s., wyraźnie wiąże zasadę korzystania z ulgowych usług i świadczeń z sytuacją życiową, rodzinną i materialną osób uprawnionych. Istnieje bowiem ścisły związek pomiędzy wartością przyznawanego świadczenia, a łącznie rozpatrywaną, sytuacją życiową, rodzinną i materialną osoby uprawnionej. Im sytuacja osoby uprawnionego jest trudniejsza, tym wyższe przysługuje mu świadczenie.
Przy wypłacaniu świadczeń z ZFŚS konieczne jest rozróżnienie ich wysokości na rzecz poszczególnych pracowników w zależności od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej konkretnego beneficjenta. Pobieranie od pracowników oświadczeń, w których dobrowolnie ujawniają oni wysokości dochodów przypadających na członka rodziny, jest wystarczające, aby w sposób obiektywny rozdzielić środki z funduszu pomiędzy załogę zakładu pracy. Z regulacji ustawowych wprost wynika, że oświadczenie na temat sytuacji rodzinnej, życiowej i materialnej przedstawia pracownik. A zatem członkowie rodzin pracowników nie muszą podpisywać żadnych dodatkowych oświadczeń.
Bony świąteczne dla pracowników z ZFŚS
Definicja działalności socjalnej daje pracodawcy możliwość wręczania ze środków funduszu, między innymi, bonusów finansowych z okazji Świąt Bożego Narodzenia czy Wielkanocy z tytułu zwiększonych wydatków w tym okresie. Warunkiem umożliwiającym ich przyznanie jest zapisanie takich form pomocy w regulaminie funduszu oraz określenie trybu ich przyznawania (czy przyznanie następuje np. na wniosek osoby uprawnionej, czy też z inicjatywy pracodawcy).
Kiedy bony świąteczne będą przychodem pracownika?
Święta Wielkanocne czy Bożego Narodzenia są okresami zwiększonych wydatków, toteż świadczenia z nimi związane, jeśli zostały uwzględnione w regulaminie, stanowią pomoc rzeczową dla uprawnionych, jednakże tylko wówczas, gdy uwzględniają ich sytuację rodzinną i materialną, a tym samym realizują cel socjalny. Sam fakt, że zwyczajowo okresy te mają w polskiej tradycji wyjątkowe znaczenie, nie przekreśla konieczności uwzględniania ustawowych zasad dystrybucji świadczeń. Także zadowolenie pracowników ze sposobu rozdysponowania środków z funduszu na omawiane świadczenia nie może przesądzać o potraktowaniu ich jako wydatkowanych zgodnie z zasadami zawartymi w ustawie. Świadczenia nie odpowiadające kryterium indywidualizacji, wypłacane wszystkim „po równo”, stanowią po prostu premię świąteczną, a więc przychód pracownika ze stosunku pracy, a nie pomoc socjalną. Przychód taki podlega odskładkowaniu.
Podstawa prawna:
Art 1, art. 2, art. 4, art. 8 ustawy z dnia 4 marca 1994 r.o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j.Dz.U. z 2019 r., poz. 1352 ze zm.).
Źródło:
Oficjalna strona UODO
Autor/Źródło: Zespół portalu SerwisPrawa.pl
