Zgodnie z treścią art. 87 KP, z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne przewidziane w przypadku odpowiedzialności porządkowej pracownika.
Powyższe potrącenia mogą być dokonywane w następujących granicach:
- w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości trzech piątych wynagrodzenia,
- w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do wysokości połowy wynagrodzenia.
Potrącenia dotyczące sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz zaliczek pieniężnych udzielonych pracowników, nie mogą w sumie przekraczać połowy wynagrodzenia, a łącznie z potrąceniami wcześniej wymienionymi trzech piątych wynagrodzenia. Z wynagrodzenia za pracę odlicza się, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Potrąceń należności z wynagrodzenia pracownika w miesiącu, w którym są wypłacane składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, dokonuje się od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki wynagrodzenia.
Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- 75 % wynagrodzenia określonego powyżej – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
- 90 % wynagrodzenia określonego powyżej – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 KP.
Opierając się na stanowisku doktryny i judykatury należy stwierdzić, że niektóre wynagrodzenia z umów cywilnoprawnych będą podlegały powyższej ochronie. Taka sytuacja będzie miała miejsce, gdy konkretna umowa zlecenia lub o dzieło zostanie zawarta na dłuższy czas, a wynagrodzenie będzie wypłacane w stałych okresach (np. miesięcznych) i jednocześnie umowa cywilnoprawna będzie stanowić podstawowy dochód na utrzymanie zleceniobiorcy i jego rodziny. Zgodnie bowiem z treścią art. 833 § 1 i 3 Kodeksu postępowania cywilnego, wynagrodzenie ze stosunku pracy podlega egzekucji w zakresie określonym w przepisach Kodeksu pracy. Taka regulacja znajduje zastosowanie także w stosunku do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania.
Jeżeli zatem wynagrodzenie wypłacane na podstawie realizacji umowy o dzieło lub umowy zlecenia nie będzie miało charakteru świadczenia powtarzającego się i jednocześnie nie będzie to nasze jedyne źródło utrzymania, to wówczas komornik ma prawo do egzekucji całej otrzymywanej przez nas pensji. Ochronne przepisy KP nie znajda w takim przypadku w ogóle zastosowania. Na zakończenie pamiętajmy także, że ocena wysokości kwoty pieniężnej wolnej od zajęcia u dłużnika nieotrzymującego stałej płacy należy każdorazowo do komornika. W przypadku osoby mającej stałe zatrudnienie należy obliczyć proporcje wynikające z okresu między dniem zajęcia a dniem kolejnej wypłaty.
