Nazwisko małżonków
O tym, jakie nazwiska będą nosili małżonkowie po ślubie decydują ich oświadczenia złożone przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego. Takie oświadczenia mogą oni złożyć przed sporządzeniem przez kierownika USC zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa lub też bezpośrednio po zawarciu małżeństwa lub. I tak każdy z małżonków może zachować swoje dotychczasowe nazwisko albo połączyć z nim dotychczasowe nazwisko drugiego małżonka. Mogą oni również nosić wspólne nazwisko będące dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich. Jeżeli małżonkowie nie złożyli oświadczenia w sprawie nazwiska, wówczas każdy z nich zachowuje swoje dotychczasowe nazwisko.
Nazwisko po rozwodzie
W ciągu 3 miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może je zmienić. Zmiana odbywa się poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia przed kierownikiem USC. Trzeba pamiętać, że zmiana nazwiska jest możliwa dopiero po uprawomocnieniu się wyroku orzekającego rozwód. Nie można więc wystąpić z takim wnioskiem jeszcze w trakcie trwania postępowania rozwodowego. Co istotne, sąd w wyroku rozwodowym nie orzeka w tej kwestii. Właściwym organem jest bowiem kierownik USC.
Trzeba złożyć odpowiedni wniosek
Małżonek, który chce wrócić do nazwiska, jakie nosił przed zawarciem małżeństwa powinien osobiście złożyć wniosek o przyjęcie takiego oświadczenia. Warto wiedzieć, że oświadczenie o powrocie do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa można złożyć przed kierownikiem dowolnie wybranego Urzędu Stanu Cywilnego w Polsce. Do wniosku należy dołączyć:
– prawomocny wyrok rozwodowy,
– odpis skrócony aktu małżeństwa, jeżeli małżeństwo było zawarte w innym urzędzie, niż ten, w którym jest składane oświadczenie,
– dowód uiszczenia opłaty skarbowej,
– dowód osobisty lub paszport (do wglądu).
Opłata skarbowa za przyjęcie oświadczenia o powrocie osoby rozwiedzionej do nazwiska, które nosiła przed zawarciem małżeństwa wynosi 11,-zł.
Tryb administracyjny
W przypadku, gdy zmiany nazwiska nie dokonano w ciągu 3 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, pozostaje tryb administracyjny według przepisów Ustawy o zmianie imienia i nazwiska. Na mocy art. 4 zmiany nazwiska można dokonać wyłącznie z ważnych powodów, w szczególności gdy dotyczą zmiany:
– nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka,
– na nazwisko używane,
– na nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione,
– na nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada.
Oczywiście wyliczenie to jest tylko przykładowe i oceny ważności powodów dokonuje kierownik USC. W przypadku powrotu do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa mogą to być stresujące sytuacje, cierpienia fizyczne i psychiczne związane z małżeństwem i rozwodem. Decyzję o wyrażeniu zgody na zmianę nazwiska bądź o odmowie wyrażenia zgody na zmianę nazwiska wydaje kierownik USC właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego wnioskodawcy albo jego zastępca, a w przypadku braku takiego miejsca – kierownik USC właściwy ze względu na ostatnie miejsce pobytu stałego wnioskodawcy albo jego zastępca. Jeżeli właściwości miejscowej nie można ustalić w w/w sposób w sprawie rozstrzyga kierownik USC właściwy dla miasta stołecznego Warszawy albo jego zastępca
Rozwód a nazwisko dziecka
Małżonkowie przed zawarciem związku małżeńskiego składają w USC również oświadczenie o nazwisku noszonym przez dzieci pochodzące z tego związku. Oświadczenie to ma charakter nieodwołalny, a rozwód rodziców nie wpływa na nazwisko dzieci. Zmiana nazwiska jednego z rodziców rozciąga się na małoletnie dzieci pod warunkiem, że drugi z rodziców wyraził na to zgodę. Taka zgoda nie jest konieczna jedynie w sytuacji, gdy jeden z rodziców nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, nie żyje, nie jest znany lub jest pozbawiony władzy rodzicielskiej. Jeżeli w chwili zmiany nazwiska dziecko ukończyło 13 lat, do zmiany nazwiska dziecka jest potrzebne także jego zgoda. W przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka, każde z nich może zwrócić się do sądu opiekuńczego o wyrażenie zgody na zmianę nazwiska dziecka.
