Spis treści
Przedmiot umowy użyczenia a przedmiot umowy pożyczki
To, co może być przedmiotem umowy pożyczki określa art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (dalej zwanej k.c.). Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Z kolei przedmiot umowy użyczenia określa norma art. 710 k.c., wedle której przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
Charakterystyka umowy użyczenia
Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 7 maja 2014 roku (sygn. akt I ACa 1366/13), z przepisu art. 710 k.c. wynika, że przez umowę użyczenia użyczający (komodant) zobowiązuje zezwolić biorącemu (komodatariuszowi) na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy na czas oznaczony lub nieoznaczony. Jest to w istocie bezinteresowne pozbawienie się użytku określonej rzeczy ze strony komodanta dla wygody komodatariusza. Umowa użyczenia, motywowana najczęściej chęcią przyjścia z pomocą osobom bliskim, ma na celu przysporzenie przez użyczającego korzyści biorącemu, który bezpłatnie może korzystać z rzeczy użyczającego. Nie jest to umowa wzajemna, bo świadczeniu użyczającego nie odpowiada jakiekolwiek świadczenie ze strony biorącego. Jest to umowa jednostronnie zobowiązująca, w której biorący korzysta z rzeczy cudzej w sposób określony przez użyczającego. Z kolei Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 grudnia 2009 roku (sygn. akt II CSK 550/09) podkreślił, że umowa użyczenia nie jest umową wzajemną. Świadczeniu użyczającego nie odpowiada świadczenie biorącego, bowiem nie jest on zobowiązany do żadnych świadczeń. Jest to umowa jednostronnie zobowiązująca, w której biorący korzysta z rzeczy cudzej w sposób określony przez użyczającego.
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Umowę użyczenia
przejdź do formularza »
Wady rzeczy użyczonej
Jeżeli rzecz użyczona ma wady, użyczający obowiązany jest do naprawienia szkody, którą wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach nie zawiadomił go o nich. Powyższej zasady nie stosuje się, gdy biorący mógł wadę z łatwością zauważyć.
Sposób używania rzeczy będącej przedmiotem użyczenia
Jeżeli umowa nie określa sposobu używania rzeczy, biorący może rzeczy używać w sposób odpowiadający jej właściwościom i przeznaczeniu. Bez zgody użyczającego biorący nie może oddać rzeczy użyczonej osobie trzeciej do używania.
Koszty utrzymania rzeczy użyczonej
Biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Jeżeli poczynił inne wydatki lub nakłady na rzecz, stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia.
Odpowiedzialność za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy
Biorący do używania jest odpowiedzialny za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy, jeżeli jej używa w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy, albo gdy nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez okoliczności powierza rzecz innej osobie, a rzecz nie uległaby utracie lub uszkodzeniu, gdyby jej używał w sposób właściwy albo gdyby ją zachował u siebie.
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Wypowiedzenie umowy o użyczenie przejdź do formularza »
Zakończenie umowy użyczenia
Jeżeli umowa użyczenia została zawarta na czas nieoznaczony, użyczenie kończy się, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek odpowiadający umowie albo gdy upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić. W przypadku zawarcia umowy na czas określony, użyczenie kończy wraz z nadejściem terminu oznaczonego umową.
Po zakończeniu użyczenia biorący do używania obowiązany jest zwrócić użyczającemu rzecz w stanie niepogorszonym. Jednakże biorący nie ponosi odpowiedzialności za zużycie rzeczy będące następstwem prawidłowego używania. Jeżeli biorący do używania powierzył rzecz innej osobie, powyższy obowiązek ciąży także na tej osobie.
Kiedy można żądać zwrotu rzeczy
Jeżeli biorący używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy, jeżeli powierza rzecz innej osobie nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez okoliczności, albo jeżeli rzecz stanie się potrzebna użyczającemu z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy, użyczający może żądać jej zwrotu, chociażby umowa była zawarta na czas oznaczony.
Przedawnienie roszczeń z tytułu umowy użyczenia
W świetle treści art. 719 k.c., roszczenie użyczającego przeciwko biorącemu do używania o naprawienie szkody za uszkodzenie lub pogorszenie rzeczy, jak również roszczenia biorącego do używania przeciwko użyczającemu o zwrot nakładów na rzecz oraz o naprawienie szkody poniesionej wskutek wad rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy.
Jak zaakcentował Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 września 2013 roku (sygn. akt I ACa 363/13), artykuł 719 k.c. obejmuje zakresem swego zastosowania roszczenia biorącego do używania przeciwko użyczającemu o zwrot nakładów zarówno koniecznych, jak i użytecznych.
Roszczenia w umowie użyczenia o zwrot nakładów zarówno koniecznych, jak i użytecznych stają się wymagalne z chwilą zwrotu rzeczy (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 marca 2014 roku, sygn. akt I ACa 1124/13).
Podstawa prawna:
art. 711, art. 712, art. 713, art. 714, art. 715, art. 716, art. 717, art. 718, art. 719, art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny.
Źródło:
Teksty orzeczeń, których fragmenty wykorzystano w powyższym artykule, pochodzą z bazy Portalu Orzeczeń Sądów Powszechnych oraz z bazy orzeczeń Sądu Najwyższego
