Organizacja służby cywilnej
Zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej jest Prezes Rady Ministrów. Korpus służby cywilnej tworzą pracownicy urzędów szczebla centralnego, tj. Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, ministerstw i urzędów centralnych oraz pracownicy rządowej administracji terenowej (niezespolonej i zespolonej), czyli urzędów wojewódzkich, wojewódzkich i powiatowych inspektoratów weterynarii, regionalnych dyrekcji ochrony środowiska, wojewódzkich i powiatowych inspektoratów nadzoru budowlanego, komend policji, komend państwowej straży pożarnej, kuratoriów oświaty, urzędów skarbowych, izb skarbowych, urzędów kontroli skarbowej, urzędów statystycznych, wojskowych komend uzupełnień, wojewódzkich sztabów wojskowych, urzędów górniczych itp. Warto wiedzieć, że w skład służby cywilnej nie wchodzą pracownicy samorządu terytorialnego. Korpus służby cywilnej dzieli się na pracowników służby cywilnej, zatrudnionych na podstawie umowy o pracę oraz mianowanych urzędników służby cywilnej. Kto może zostać pracownikiem służby cywilnej?
Pracownikiem służby cywilnej może zostać każda osoba, która spełnia łącznie określone warunki, tj.:
– posiada polskie obywatelstwo – o takie stanowisko mogą także ubiegać się obywatele państw Unii Europejskiej oraz obywatele innych państw, którym na podstawie umów międzynarodowych lub przepisów prawa wspólnotowego przysługuje prawo podjęcia zatrudnienia na terytorium RP, pod warunkiem, że posiadają znajomość języka polskiego potwierdzoną dokumentem określonym w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów – nie mogą oni jednak zajmować stanowisk związanych z bezpośrednim lub pośrednim wykonywaniem władzy publicznej ani ochroną generalnych interesów państwa,
– korzysta z pełni praw publicznych,
– nie była karana za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe,
– posiada kwalifikacje wymagane w służbie cywilnej,
– cieszy się nieposzlakowaną opinią.
Zasady naboru do służby cywilnej
Kandydaci do pracy w służbie cywilnej wyłaniani są w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru na wolne stanowiska pracy. Organizuje go dyrektor generalny urzędu, który ma obowiązek upowszechniać informacje o wolnych stanowiskach pracy w służbie cywilnej w kierowanym przez siebie urzędzie przez umieszczenie ogłoszenia w miejscu powszechnie dostępnym w siedzibie urzędu oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, a także na stronie podmiotowej BIP urzędu, który poszukuje pracowników. Ogłoszenie o naborze powinno zawierać nazwę i adres urzędu, określenie stanowiska pracy, wymagania związane ze stanowiskiem pracy zgodnie z opisem danego stanowiska, ze wskazaniem, które z nich są niezbędne, a które dodatkowe, zakres zadań wykonywanych na stanowisku pracy, informację o warunkach pracy na danym stanowisku pracy, informację, czy w miesiącu poprzedzającym datę upublicznienia ogłoszenia wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w urzędzie, w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, wynosi co najmniej 6%, wskazanie wymaganych dokumentów oraz termin i miejsce składania dokumentów.
Praca w służbie cywilnej
Stosunek pracy pracownika służby cywilnej nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony lub na czas określony. Umowa o pracę na czas nieokreślony może być zawarta z osobą, która otrzymała pozytywną pierwszą ocenę służby cywilnej, albo była zatrudniona w służbie cywilnej na podstawie umowy na czas nieokreślony lub na podstawie mianowania zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 16 września 1982r. o pracownikach urzędów państwowych. W przypadku osób podejmujących po raz pierwszy pracę w służbie cywilnej umowa o pracę jest zawierana na 12 miesięcy z możliwością wcześniejszego jej rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem. W razie usprawiedliwionej nieobecności w pracy, trwającej dłużej niż 3 miesiące, dyrektor generalny urzędu, na wniosek pracownika, może przedłużyć okres trwania takiej umowy o czas tej nieobecności. Zawarcie z pracownikiem umowy o pracę na czas nieokreślony następuje na podstawie jego pozytywnej oceny. Osoby podejmujące po raz pierwszy pracę w służbie cywilnej muszą odbyć służbę przygotowawczą. Służba przygotowawcza ma na celu teoretyczne i praktyczne przygotowanie pracownika podejmującego po raz pierwszy pracę w służbie cywilnej do należytego wykonywania obowiązków służbowych. Trwa ona nie dłużej niż 4 miesiące i kończy się egzaminem, nie później niż z upływem 8 miesięcy od podjęcia pracy przez pracownika.
Mianowanie w służbie cywilnej
O uzyskanie mianowania w służbie cywilnej może starać się osoba, która:
– jest pracownikiem służby cywilnej,
– posiada co najmniej trzyletni staż pracy w służbie cywilnej lub uzyskała zgodę dyrektora generalnego urzędu na przystąpienie do postępowania kwalifikacyjnego przed upływem tego terminu, jednak nie wcześniej niż po upływie dwóch lat od nawiązania stosunku pracy w służbie cywilnej,
– posiada tytuł magistra lub równorzędny,
– zna co najmniej jeden język obcy spośród języków roboczych Unii Europejskiej lub jeden
z następujących języków obcych: arabski, białoruski, chiński, islandzki, japoński, norweski,
rosyjski, ukraiński,
– jest żołnierzem rezerwy lub nie podlega powszechnemu obowiązkowi obrony.
Taka osoba musi przejść specjalne postępowanie kwalifikacyjne, w formie teoretycznego i praktycznego sprawdzianu, mającego na celu sprawdzenie przygotowania kandydata do wypełniania zadań urzędnika służby cywilnej.
