Wynagrodzenie jest jednym z podstawowych praw pracowniczych, co do których nie ma możliwości jego zrzeczenia się. W praktyce zdarzają się jednak nieuczciwi pracodawcy, którzy za wykonaną pracę nie chcą po prostu wypłacić należnej pensji. Pracownik ma w takiej sytuacji jak najbardziej pełne prawo żądać wypłaty należnych mu pieniędzy. Jednocześnie pamiętajmy, że z prawa do godziwego wynagrodzenia pracownik nie może wywodzić roszczenia o podwyższenie wynagrodzenia za pracę, poza żądaniem jego wyrównania do poziomu wynagrodzenia minimalnego.
Zgodnie z art. 85 i n. KP, wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie. Wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Jeżeli ustalony dzień wypłaty wynagrodzenia za pracę jest dniem wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłaca się w dniu poprzedzającym. Składniki wynagrodzenia za pracę, przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż jeden miesiąc, wypłaca się z dołu w terminach określonych w przepisach prawa pracy. Jednocześnie pracodawca, na żądanie pracownika, jest obowiązany udostępnić do wglądu dokumenty, na których podstawie zostało obliczone jego wynagrodzenie. Pracodawca jest obowiązany wypłacać wynagrodzenie w miejscu, terminie i czasie określonych w regulaminie pracy lub w innych przepisach prawa pracy. Wypłaty wynagrodzenia dokonuje się w formie pieniężnej; częściowe spełnienie wynagrodzenia w innej formie niż pieniężna jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy przewidują to ustawowe przepisy prawa pracy lub układ zbiorowy pracy. Obowiązek wypłacenia wynagrodzenia może być spełniony w inny sposób niż do rąk pracownika, jeżeli tak stanowi układ zbiorowy pracy lub pracownik uprzednio wyrazi na to zgodę na piśmie.
W pierwszej kolejności powinniśmy żądać bezpośrednio od pracodawcy wypłaty zaległego wynagrodzenia, jeśli jednak nasza postawa nie będzie skuteczna, to pozostaje nam już wyłącznie droga sądowa. W tym celu oszukany pracownik musi złożyć pozew do właściwego sądu pracy. Ważną kwestią jest to, że w przypadku pozwu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych od podlegających opłacie pism procesowych opłatę stosunkową pobiera się wyłącz¬nie wtedy, gdy wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50.000 złotych. Tym samym jeśli wartość niezapłaconego nam wynagrodzenia będzie niższa od tej kwoty, to złożenie pozwu nie będzie nas nic kosztowało. Właściwym miejscowo sądem, do którego należy skierować pozew będzie sąd właściwości ogólnej pozwanego, bądź sąd, w okręgu którego praca jest, była lub miała być wykonywana, bądź też przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład pracy. Oczywiście pozew kierujemy do sądu rejonowego, gdy wartość przedmiotu sporu nie przewyższa kwoty 75 tys. zł, jeśli jednak jest wyższa od tej wartości, to pozew powinien być złożony w sądzie okręgowym. Wynagrodzenie za pracę ze swej istoty jest świadczeniem pieniężnym. Dlatego roszczenie pracownika o zapłatę wynagrodzenia lub ustalenie jego wysokości ma charakter roszczenia majątkowego. O wartości przedmiotu sporu decyduje zatem kwota dochodzonego roszczenia pieniężnego. W sprawie o ustalenie nowej wysokości wynagrodzenia wartość przedmiotu sporu stanowi różnica między wynagrodzeniem otrzymywanym, a tym którego domaga się powód, a nie wartość jego wynagrodzenia rocznego.
Pamiętajmy jednocześnie, że wierzytelność pracownika z tytułu wynagrodzenia za pracę wygasa w zakresie, w jakim pracodawca odprowadził składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Z drugiej strony odsetki z tytułu opóźnienia w wypłacie wynagrodzenia za pracę przysługują pracownikowi za czas opóźnienia także w części, od której pracodawca odprowadził składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca 1994 r. (sygn. akt I PRN 42/94), roszczenie o odsetki z tytułu wypłacenia z opóźnieniem wynagrodzenia za pracę jest ściśle związane ze stosunkiem pracy, gdyż dotyczy odpowiedzialności pracodawcy za niewykonanie wynikającego z art. 86 KP obowiązku wypłacenia wynagrodzenia w miejscu oraz terminie określonym w regulaminie pracy i powinno być uwzględnione przez sąd pracy, nawet gdyby pracownik tego roszczenia nie zgłosił. Tym samym odsetki za niewypłacone wynagrodzenie należą się także wtedy, gdy pracownik nie poniósł z tego tytułu jakiejkolwiek szkody. Odsetki powinny być naliczane już od dnia wymagalności roszczenia, a zatem od dnia kiedy wynagrodzenie powinno zostać na rzeczywiście wypłacone.
Istnieje jeszcze jedno rozwiązanie w sytuacji, gdy pracodawca nie chce wypłacić nam należnego wynagrodzenia, a nie chcemy korzystać z drogi sądowej. Oszukany pracownik może po prostu zgłosić skargę na swojego pracodawcę do Okręgowego Inspektora Pracy, który może wszcząć właściwe postępowanie kontrolne i żądać od pracodawcy złożenia wyjaśnień w sprawie. Jeśli skarga okaże się zasadna, Inspektor nakaże wypłatę zaległej pensji i rozpocznie postępowanie w sprawie popełnienia wykroczenia przeciwko prawom pracownika.
Ostatecznie zatem wybór metody odzyskania należnego wynagrodzenia za świadczoną pracę będzie zawsze należał do zainteresowanego pracownika.
