Renta socjalna przysługuje osobie, która:
1) jest pełnoletnia – za osobę pełnoletnią uważa się również kobietę, która zawarła związek małżeński po ukończeniu 16 lat ale nie ukończyła 18-go roku życia,
2) posiada polskie obywatelstwo, zamieszkuje i przebywa na terytorium Polski albo
– jest cudzoziemcem zamieszkującym i przebywającym w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku z zamierzonym wykonywaniem pracy lub prowadzeniem działalności gospodarczej oraz podjęciem lub kontynuowaniem studiów albo innymi okolicznościami uzasadniającymi jej zamieszkanie na terytorium RP, zgody na pobyt tolerowany lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy albo ochrony uzupełniającej;
– jest obywatelem państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i posiadającym zezwolenie na pobyt na terytorium RP,
3) jest całkowicie niezdolna do jakiejkolwiek pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które było następstwem poważnej choroby lub wypadku i powstało:
– przed ukończeniem 18-go roku życia,
– w trakcie nauki w szkole podstawowej, średniej lub wyższej przed ukończeniem 25-go roku życia,
– w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
W przypadku gdy całkowita niezdolność do pracy jest trwała uprawnionej osobie przysługuje renta socjalna stała. W sytuacji zaś gdy niezdolność do pracy jest okresowa otrzymuje ona rentę socjalną okresową.
Renta socjalna nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej lub pobierającej świadczenie o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych, renty strukturalnej, a także osobie uprawnionej do zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Świadczenie to nie będzie również przyznane osobie będącej właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 5 ha przeliczeniowych. Natomiast osoba będąca współwłaścicielem nieruchomości rolnej nie otrzyma tej renty, jeśli udział tej osoby przekracza 5 ha przeliczeniowych. Renta socjalna nie przysługuje za okres tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności. Osoba tymczasowo aresztowana lub odbywająca karę pozbawienia wolności jest zobligowana powiadomić o tym fakcie właściwy organ wypłacający rentę. Obowiązek ten spoczywa również na dyrektorze aresztu lub zakładu karnego.
Osoba, której prawo do renty ustało w związku z osadzeniem w areszcie lub w zakładzie karnym, może zgłosić wniosek o przyznanie renty socjalnej w wysokości 50% kwoty świadczenia. W tym przypadku renta przysługuje tylko takiej osobie, która spełnia łącznie następujące warunki:
– samotnie gospodaruje,
– nie posiada innego przychodu i prawa do renty rodzinnej,
– jest właścicielem lokalu mieszkalnego (domku jednorodzinnego) albo przysługuje jej spółdzielcze prawo do lokalu albo jest najemcą lokalu mieszkalnego wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu gminy, innych jednostek samorządu terytorialnego albo stanowiącego własność Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych oraz
– zobowiąże się pisemnie, że z kwoty renty będzie dokonywała opłat z tytułu czynszu lub innych należności za lokal mieszkalny/dom jednorodzinny, a w lokalu/domu nie przebywają inne osoby
Renta socjalna wynosi 84 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Od 1 marca 2011 roku renta socjalna wynosi 611,67 złotych.
O całkowitej niezdolności do pracy i przewidywanym okresie jej trwania orzeka lekarz orzecznik ZUS w trybie i na zasadach określonych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadczenie to jest przyznawane na wniosek osoby uprawnionej. Wniosek o przyznanie renty socjalnej należy złożyć w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, właściwym dla miejsca zamieszkania lub pobytu osoby ubiegającej się o świadczenie. Do wniosku należy dołączyć:
– zaświadczenie o stanie zdrowia wystawione przez lekarza prowadzącego leczenie,
– wywiad zawodowy dotyczący charakteru i rodzaju pracy (dla osoby pracującej),
– dokumentacja medyczna oraz inne dokumenty mające znaczenie dla wydania orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy,
– zaświadczenie o okresie uczęszczania do szkoły lub szkoły wyższej,
– zaświadczenie jednostki prowadzącej studia doktoranckie o okresie odbywania tych studiów lub zaświadczenie o okresie odbywania aspirantury naukowej.
W przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej i renty rodzinnej kwota renty socjalnej ulega obniżeniu, tak aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Osoby pobierające rentę socjalną mogą osiągać dodatkowe dochody ale ich pensja nie może przekroczyć 30%. przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego przez GUS dla celów emerytalnych.
Jeśli pensja przekroczy tę kwotę, renta zostaje zawieszona Od 1 stycznia 2012 r. osoby pobierające rentę socjalną będą mogły dorobić 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
