Rozpoznając zażalenie zobowiązanych na postanowienie z dnia 29 stycznia 2008 r. Sąd Okręgowy powziął poważne wątpliwości, którym dał wyraz w przedstawionym do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu zagadnieniu prawnym: "Czy sporządzenie uzasadnienia postanowienia, którym sąd rozstrzyga skargę na czynności komornika reguluje przepis art. 357 k.p.c. czy też przepis art. 397 § 1[1] k.p.c.?"
W odpowiedzi Sąd Najwyższy podjął uchwałę:
Sąd rejonowy uzasadnia postanowienie rozpoznające skargę na czynność komornika tylko wtedy, gdy podlega ono zaskarżeniu (art. 357 § 1 i 2 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.).
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2008 roku, sygn. akt III CZP 107/08
W uzasadnieniu Sąd Najwyższy najpierw przypomniał, że skarga na czynność komornika jest "innym środkiem odwoławczym" (w rozumieniu art. 363 § 1 k.p.c.), a sąd rejonowy rozpoznający skargę działa jako sąd pierwszej, a nie drugiej, instancji. Należy, zatem odpowiednio stosować tu przepisy o postępowaniu sądu pierwszej instancji, a wśród nich art. 357 k.p.c. Stosowanie "odpowiednie" oznacza albo stosowanie wprost, albo z pewnymi modyfikacjami, albo niestosowanie w ogóle. Z art. 357 k.p.c., stosowanego odpowiednio, ale bez żadnych istotnych modyfikacji, wynika, że postanowienia sądu pierwszej instancji, a zatem także postanowienia sądu, który rozpoznał skargę na czynność komornika – niezależnie od tego, czy uczynił to na posiedzeniu jawnym, czy niejawnym – są uzasadniane tylko wtedy, gdy przysługuje od nich zażalenie. Do takiego wniosku prowadzą również, podnoszone już w piśmiennictwie, argumenty utylitarne. Należy zważyć, że zasadniczym celem egzekucji, wynikającym z jej istoty, jest skuteczność osiągana w sprawnym i szybkim działaniu organu egzekucyjnego. Zastosowanie art. 357 k.p.c. w sprawach zainicjowanych skargą na czynności komornika przyspiesza osiągnięcie tego celu, pozwala bowiem uniknąć tych czynności sądu, które nie są konieczne i dezorganizują egzekucję; jest oczywiste, że sporządzenie i doręczenie uzasadnienia, na które nie przysługuje zażalenie, przedłuża postępowanie, a wielokrotnie – łącząc się z przekazaniem akt komorniczych sądowi – prowadzi także do czasowego ustania egzekucji, a nawet, co pokazuje praktyka, do jej zawieszania.
Sąd Najwyższy zwrócił również uwagę na to, że postępowanie egzekucyjne powinno być szybkie i sprawne. Zastosowanie art. 357 k.p.c. w sprawach zainicjowanych skargą na czynności komornika przyspiesza osiągnięcie tego celu, ponieważ pozwala uniknąć tych czynności sądu, które nie są konieczne i dezorganizują egzekucję. Oczywistym jest, że sporządzenie i doręczenie uzasadnienia, na które nie przysługuje zażalenie, przedłuża postępowanie, a wielokrotnie – łącząc się z przekazaniem akt komorniczych sądowi – prowadzi także do czasowego ustania egzekucji, a nawet, co pokazuje praktyka, do jej zawieszania.
