W zakresie przepisów emerytalno – rentowych projekt zakłada zmianę terminu negocjacji zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent, o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia, co jest wynikiem uzgodnień w Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych. Aktualnie, negocjacje dotyczące tego zwiększenia przeprowadza się dopiero po ogłoszeniu przez Prezesa GUS średniorocznych wskaźników cen oraz realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Trójstronna Komisja ma jedynie 5 dni na uzyskanie konsensusu w tej sprawie. Zgodnie z zaprojektowaną zmianą, negocjacje wzrostu wskaźnika waloryzacji w części uzależnionej od realnego wzrostu płac, rozpoczynałyby się już w czerwcu każdego roku, po przedstawieniu przez stronę rządową partnerom społecznym informacji o prognozowanych wielkościach makroekonomicznych. W przypadku, gdy strony nie dojdą do porozumienia, strona rządowa tak jak obecnie podejmie decyzję odnośnie wysokości tego zwiększenia. Zgodnie z nowymi zasadami negocjowany byłby już wskaźnik najbliższej waloryzacji, która będzie przeprowadzona w marcu 2009 r. Negocjacje dotyczące jego zwiększenia rozpoczęłyby się w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy.
Ponadto zaproponowano zmianę, która umożliwi emerytowanym żołnierzom i funkcjonariuszom służb mundurowych pobierającym emeryturę „mundurową”, zgłoszenie wniosku o przyznanie emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS. Oznacza to, że osoba pobierająca emeryturę „mundurową”, jeżeli spełnia ogólne warunki do uzyskania emerytury z FUS, to znaczy posiada, w przypadku mężczyzny, co najmniej 25 – letni okres składkowy i osiągnęła 65 lat, będzie mogła wystąpić o przyznanie emerytury z FUS. W razie przyznania tej emerytury, wypłata emerytury „mundurowej” zostanie wstrzymana. Również członkowie rodzin pozostałych po emerytowanych żołnierzach i funkcjonariuszach służb mundurowych będą mogli wystąpić z wnioskiem o przyznanie świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych FUS i dokonać wyboru czy świadczenie ma zostać wypłacone z systemu zaopatrzeniowego czy pracowniczego.
Z kolei w zakresie zmian systemowych zaproponowano rozciągnięcie na osoby prowadzące działalność gospodarczą, zawierające umowy o pracę nakładczą, takich samych reguł ubezpieczeniowych jak ustalone dla takich osób zawierających umowy zlecenia. W rezultacie spowoduje to ujednolicenie zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym przez osoby prowadzące działalność niezależnie od dodatkowo zawartej umowy. Przede wszystkim jednak przyczyni się do wyeliminowania zjawiska zawierania przez przedsiębiorców fikcyjnych umów o pracę nakładczą tylko w celu obejścia przepisów ubezpieczeniowych. Dotychczas osoba prowadząca działalność gospodarczą wykonująca jednocześnie umowę o pracę nakładczą, ma prawo wyboru, z którego tytułu chce podlegać ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo. Ma to miejsce także wówczas, gdy podstawa wymiaru składek z umowy o pracę nakładczą jest wielokrotnie niższa od podstawy wymiaru składek z działalności. Umożliwia to powstawanie patologii w tym zakresie polegającej na zawieraniu przez przedsiębiorców umów o fikcyjną pracę nakładczą, przewidujących niewielkie lub wręcz znikome wynagrodzenie, w celu opłacania jak najniższych składek, a nawet na specjalizowaniu się niektórych firm w oferowaniu za opłatą zawierania z przedsiębiorcami umów o fikcyjną pracę nakładczą.
Wprowadzono także przepisy zgodnie z którymi osoby prowadzące niepubliczną szkołę, placówkę lub zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty, będą podlegały ubezpieczeniom społecznym jako osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Zmiana ta spowoduje przywrócenia podstawy prawnej dla objęcia ochroną ubezpieczeniową tych osób.
