W celu wykonania tego obowiązku, małżonek może wystąpić do sądu z powództwem, aby sąd wydał nakaz w zakresie przekazywania wynagrodzenia za pracę lub inne należności, w całości lub w części zostały przekazywane na ręce współmałżonka, który wystąpił z takim żądaniem. Taki nakaz zostanie wydany w przypadku, gdy małżonek nie wywiązuje się z obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny i znajduje się we wspólnym pożyciu. Taki nakaz jest także ważny, w przypadku ustania wspólnego pożycia małżonków, choć wówczas małżonek, którego nakaz taki dotyczy może wystąpić do sądu o jego uchylenie.
Obowiązek alimentacyjny na rzecz dziecka
Na małżonkach ciąży także obowiązek ponoszenia kosztów utrzymania dziecka, które nie jest jeszcze w stanie samo się utrzymać. Obowiązek utrzymania wobec dziecka, jest obowiązkiem alimentacyjnym, co wiąże się z tym, że w przypadku, gdy rodzic nie spełnia ciążącego obowiązku, sąd może orzec alimenty na rzecz dziecka.
W przypadku, gdy np. ojciec dziecka nie łozy na zaspokojenie jego potrzeb, matka dziecka (a po osiągnięciu pełnoletniości samo dziecko) może wystąpić z powództwem przeciwko temu ojcu, o zasądzenie alimentów. Zakres alimentów (wysokość) zależy od dwóch czynników, tj. potrzeb małoletniego dziecka oraz możliwości zarobkowych zobowiązanego (w tym przypadku ojca dziecka). Wnosząc pozew o alimenty należy wykazać, jakie są koszty związane z utrzymaniem dziecka, czyli jego potrzeby. Dla sądu nie ma znaczenia (w przypadku orzekania alimentów) czy zobowiązany pracuje w Polsce czy też poza granicami kraju. Nawet gdyby zobowiązany nie pracował zupełnie, sąd może zasądzić alimenty, jeżeli uzna, że zobowiązany do alimentów może pracować i uzyskiwać dochód. W obowiązku alimentacyjnym chodzi nie tylko o samą wysokość uzyskiwanych w chwili orzekania dochodów, ale także o możliwości ich uzyskania. Jeżeli sąd dojdzie do przekonania, że np. ojciec dziecka może zatrudnić się w lepiej płatnej pracy, ale tego nie robi, żeby w ten sposób obniżyć swoje dochody a tym samym alimenty, sąd może to uwzględnić w wyroku. Generalnie rodzice zobowiązani są do zapewnienia takiej stopy życiowej dziecka, na jakiej sami żyją. Sytuacja wyżej opisana była identyczna gdyby to ojciec żądał alimentów od matki dziecka.
Alimenty na rzecz współmałżonka
Alimenty takie mogą być orzeczone tylko w przypadku rozwiązania małżeństwa lub orzeczenia separacji (art. 130 kodeksu rodzinnego). W okresie separacji małżonków nie ma ograniczenia w zakresie terminu płacenia alimentów. W przypadku rozwodu obowiązek alimentacyjny uzależniony jest od ustalenia winy małżonka w zakresie rozpadu małżeństwa. Alimentów może żądać tylko małżonek, który nie jest winny rozpadowi małżeństwa (nie orzeczono winy lub winny jest drugi małżonek). W przypadku, gdy nie orzeczono winy alimenty można tylko żądać w przypadku, gdy małżonek żądający alimentów pozostaje w niedostatku. Okres żądania alimentów w tym przypadku ograniczony jest do 5 lat od rozwiązania małżeństwa. Przedłużenie tego okresu przez sąd następuje tylko w szczególnych wypadkach (do uznania sądu). W przypadku orzeczenia winy małżonka, małżonek, który nie został uznany za winnego, może żądać alimentów w każdym czasie. Ponadto nie znajduje tutaj zastosowanie przepis mówiący, że małżonek może żądać alimentów, gdy pozostaje w niedostatku. Dla żądania alimentów od małżonka wyłącznie winnego wystarczy, aby rozwód pociągał dla małżonka, który nie jest winny rozpadowi małżeństwa, pogorszenie jego sytuacji materialnej. Pogorszenie to powinno jednak być istotne. W obu przypadkach zawarcie nowego związku małżeńskiego przez byłego małżonka, powoduje wygaśnięcie w stosunku do niego obowiązku alimentacyjnego jaki ciążył na drugim małżonku.
Jarosław Olejarz
www.SerwisPrawa.pl
