Świadczenie ubezpieczyciela polegające na zapłacie odszkodowania jest zdeterminowane zajściem przewidzianego w umowie wypadku (art. 805 § 1 i 2 pkt 1 Kodeksu cywilnego). Ubezpieczyciel zobligowany jest spełnić świadczenie w terminie 30 dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku (art. 817 § 1 k.c.). Gdy wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okaże się niemożliwe, świadczenie powinno zostać spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe (art. 817 § 2 k.c.).
Poszkodowany jest uprawniony do dochodzenia roszczenia bezpośrednio od zakładów ubezpieczeń, bez potrzeby uprzedniego pozywania osoby odpowiedzialnej cywilnie. Dotyczy to zarówno ugodowego załatwienia sprawy, jak też kierowania jej na drogę sądową. Chodzi zatem o uprawnienie, z którego poszkodowany może, lecz nie musi korzystać. Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Gwarancyjnych (Dz. U. nr 124 poz. 1152 ze zm.) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń, zawartej z nim ugody, prawomocnego orzeczenia sądu lub w sposób określony w przepisach ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2012 r. poz. 159 i 742). W myśl ust. 2 tego artykułu w obowiązkowych ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej odszkodowanie wypłaca się w granicach odpowiedzialności cywilnej podmiotów objętych ubezpieczeniem, nie wyżej jednak niż do wysokości sumy gwarancyjnej ustalonej w umowie.
Poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. O zgłoszonym roszczeniu zakład ubezpieczeń powiadamia niezwłocznie ubezpieczonego (art. 19 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych). Gdy poszkodowany otrzyma należne odszkodowanie od zakładu ubezpieczeń, po stronie ubezpieczonego wygasa obowiązek świadczenia.
Należy także zwrócić uwagę na postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 30 stycznia 2008 r. (III CZP 140/07, Legalis nr 92497), w którym Sąd uznał, że nie można z góry wyłączyć dopuszczalności sądowej modyfikacji treści stosunku prawnego wynikającego z umowy ubezpieczenia na podstawie art. 3571 k.c. z uwzględnieniem wymienionych w tym przepisie przesłanek. Trzeba też uznać, że dopuszczalność modyfikacji sumy gwarancyjnej wynikającej z umowy ubezpieczenia komunikacyjnego stanowi jeden z elementów mechanizmu normatywnego, którego zadaniem jest zapewnienie realnej ochrony poszkodowanego.
W opisanym stanie faktycznym wskazane jest wniesienie odwołania od decyzji ubezpieczyciela, w którym zakwestionuje Pan wysokość kwoty ustalonej przez zakład ubezpieczeń. Należy w nim uzasadnić swoje roszczenie co do wysokości sumy i załączyć dokumenty wskazujące wyższą należność niż wskazywana przez ubezpieczyciela. Ponadto – niezależnie od przysługującego odwołania – ubezpieczony ma prawo wnieść skargę do Rzecznika Ubezpieczonych. Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych (Dz. U. nr 124 poz. 1153 ze zm.) Rzecznik Ubezpieczonych reprezentuje interesy osób ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia, członków funduszy emerytalnych, uczestników pracowniczych programów emerytalnych, osób otrzymujących emeryturę kapitałową lub osób przez nie uposażonych. Do zadań Rzecznika należy podejmowanie działań w zakresie ochrony osób, których interesy reprezentuje, w tym m.in. rozpatrywanie skarg w indywidualnych sprawach kierowanych do Rzecznika (art. 20 pkt 1 ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym). Poszkodowanemu przysługuje także powództwo do sądu przeciwko ubezpieczycielowi. W takim przypadku musi on wykazać zasadność dochodzonej wysokości odszkodowania, a zatem niezbędny będzie materiał dowodowy uzasadniający wyższą należność od ubezpieczyciela.
Podstawa prawna:
[art. 805, art. 817 k.c.]
[art. 13 ust. 1, art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Gwarancyjnych]
[art. 5, art. 20 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych]
