Spis treści
Czym jest przestępstwo oszustwa ubezpieczeniowego?
Przestępstwo oszustwa ubezpieczeniowego zostało opisane w art. 298 Kodeksu karnego. Inaczej nazywane jest wyłudzeniem odszkodowania. Polega ono na sprowadzeniu zdarzenia będącego podstawą do wypłaty odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia. W świetle wskazanego przepisu ten, kto w celu uzyskania odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia powoduje zdarzenie będące podstawą do wypłaty takiego odszkodowania, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Co oznacza pojęcie zdarzenia będącego podstawą do wypłaty odszkodowania? Zdarzeniem będącym podstawą do wypłaty ubezpieczenia jest tylko takie, które zgodnie z umową ubezpieczenia lub jego ogólnymi warunkami stanowi podstawę wypłaty ubezpieczenia (Marek Kulik,. Art. 298 [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. VII. Wolters Kluwer, 2015). W tym miejscu warto jednak podkreślić, że za oszustwo ubezpieczeniowe będzie odpowiadać tylko ten, kto powoduje zdarzenie będące podstawę do wypłaty odszkodowania w celu uzyskania odszkodowania. Nie ma tutaj mowy o jakichkolwiek innych pobudkach. Sprawca musi dążyć swym zachowaniem do spowodowania zapłaty odszkodowania. Co istotne przestępstwo to popełnia się w momencie wywołania zdarzenia, które zgodnie z umową ubezpieczenia lub jego ogólnymi warunkami stanowi podstawę wypłaty ubezpieczenia.
Podanie nieprawdy we wniosku o odszkodowanie narazi nas na odpowiedzialność karną
O odpowiedzialność karną za oszustwo ubezpieczeniowe wcale nietrudno. Przykład? Karze będzie podlegała np. osoba, która wiedząc o rzeczywistym powodzie szkody, podała we wniosku o odszkodowanie nieprawdę, usiłując w ten sposób doprowadzić zakład ubezpieczeń do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (zobacz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 2008 r., sygn. akt II KK 229/08). Np. A.B. w celu uzyskania odszkodowania z tytułu ubezpieczenia autocasco samochodu spowodował uszkodzenie tego samochodu poprzez uderzenie nim w przeszkodę posiadającą wąski sztywny element, w wyniku czego powstały uszkodzenia, a następnie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, usiłował doprowadzić Zakład Ubezpieczeń do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że w zgłoszeniu szkody, które złożył w związku z uszkodzeniem samochodu podał nieprawdziwe okoliczności jej powstania poprzez oświadczenie, że do uszkodzenia samochodu doszło w wyniku uderzenia w ścianę garażu, czym usiłował wyłudzić odszkodowanie w określonej kwocie z tytułu ubezpieczenia autocasco na szkodę Zakładu Ubezpieczeń). Inny przykład? Za przestępstwo oszustwa ubezpieczeniowego odpowiadać będzie także osoba, która celowo upozorowała wypadek by otrzymać odszkodowanie za zniszczenie ubezpieczonego mienia.
Kiedy sprawca nie będzie podlegał karze?
Jak już wyżej wspomniano, przestępstwo oszustwa ubezpieczeniowego zostaje popełnione w momencie wywołania zdarzenia, które zgodnie z umową ubezpieczenia lub jego ogólnymi warunkami stanowi podstawę wypłaty ubezpieczenia. Nie oznacza to jednak, że sprawca nie ma już możliwości uniknięcia kary. Otóż w Kodeksie karnym (art. 298 § 2) wskazano, że nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wypłacie odszkodowania. Co to znaczy „dobrowolnie zapobiec wypłacie odszkodowania”? Wskażmy przykładowy katalog zachowań. Karze nie będzie podlegał sprawca oszustwa ubezpieczeniowego wtedy, gdy np. nie zgłosi ubezpieczycielowi zdarzenia powodującego w świetle umowy ubezpieczenia lub jego ogólnymi warunkami wypłatę odszkodowania. Innym przykładem zachowania pozwalającymi uniknąć kary jest chociażby nieodebranie odszkodowania.
Podstawa prawna:
Art. 298 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U.1997.88.553).
