W sprawach ściganych z oskarżenia prywatnego to nic innego jak porozumienie między sprawcą a poszkodowanym, do którego dochodzi przy pomocy mediatora. Sprawy związane z tym tematem regulują przepisy art. 23a, art. 489-494 i art. 619 Ustawy z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 1997r., Nr 89, poz. 555 ze zm.) oraz przepisy Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 13.06.2003r. w sprawie postępowania mediacyjnego w sprawach karnych (Dz. U. z 2003r., Nr 108, poz. 1020).
W postępowaniu w sprawach ściganych z oskarżenia prywatnego mediacja jest możliwa zamiast posiedzenia pojednawczego.
Sąd może skierować sprawę do mediacji na wniosek lub za zgodą stron. Strony uczestniczą w niej dobrowolnie i mają prawo wycofać się na każdym etapie jej trwania. Strony mają równe prawa i w procesie mediacji traktowane są jednakowo. Postępowanie mediacyjne jest poufne i wszystko to, co dzieje się w trakcie jego trwania, jest objęte tajemnicą. Z kolei mediator jest bezstronnym uczestnikiem mediacji i nie może narzucać stronom rozwiązań.
Postępowanie mediacyjne może prowadzić albo instytucja, powołana do wykonywania zadań w zakresie mediacji, albo osoba godna zaufania. Muszą być one wpisane do wykazu instytucji i osób godnych zaufania, uprawnionych do przeprowadzania postępowania mediacyjnego, który prowadzi sąd okręgowy. O tym, kto będzie prowadził daną sprawę decyduje sąd kierujący sprawę do mediacji. W przypadku skierowania sprawy do instytucji, może ją prowadzić dowolny mediator, który w niej pracuje. W sytuacji, gdy sprawa skierowana jest do mediatora z listy osób godnych zaufania, mediację prowadzi osoba znana z imienia i nazwiska. Postępowania mediacyjnego nie może prowadzić osoba, co do której w konkretnej sprawie występują takie same przesłanki jak przy wyłączeniu sędziego a także czynny zawodowo sędzia, prokurator, adwokat, radca prawny, oraz aplikant do tychże zawodów albo inna osoba zatrudniona w sądzie, prokuraturze lub innej instytucji uprawnionej do ścigania przestępstw.
Postępowanie mediacyjne nie powinno trwać dłużej niż jeden miesiąc. Czas jego trwania określa postanowienie o skierowaniu sprawy do mediacji. Jeżeli postępowanie nie zostało ukończone w określonym terminie, mediator niezwłocznie sporządza i przedstawia sądowi sprawozdanie wraz z przyczyną bezskutecznego upływu terminu. W uzasadnionych przypadkach sąd, na wniosek mediatora, może przedłużyć ten termin na czas niezbędny do zakończenia postępowania. Po przeprowadzeniu postępowania mediacyjnego mediator sporządza sprawozdanie z jego przebiegu i wyników, po czym przedstawia je sądowi. W razie zawarcia ugody stanowi ona załącznik do sprawozdania.
Postępowanie mediacyjne może doprowadzić do pojednania między stronami i zawarcia ugody. Ugoda może zawierać zapisy mówiące o formie i terminie ewentualnego zadośćuczynienia. W wyniku mediacji dopuszczalne jest pojednanie się obejmujące również inne sprawy z oskarżenia prywatnego, toczące się pomiędzy tymi samymi stronami, także te, w których strony występują w odmiennych rolach jako sprawca i pokrzywdzony.
W sprawach z oskarżenia prywatnego zawarcie ugody w postępowaniu mediacyjnym skutkuje umorzeniem postępowania karnego.
Taka ugoda jest tytułem wykonawczym po nadaniu przez sąd klauzuli wykonalności. Koszty postępowania mediacyjnego ponosi Skarb Państwa ale są one nieporównywalnie niższe aniżeli koszty postępowania sądowego.Pozytywnie zakończona mediacja jest więc dla pokrzywdzonego sposobem na uzyskanie, od sprawcy przestępstwa, szybkiego naprawienia szkody i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, bez konieczności prowadzenia postępowania egzekucyjnego.
