Janusz T. złożył do Urzędu Miasta wniosek o przyznanie mu zasiłku rodzinnego oraz dodatku z tytułu samotnego wychowania dziecka. Prezydent Miasta odmówił mu przyznania zasiłku uzasadniając, że nie spełnia koniecznych warunków, które zostały uregulowane w ustawie o świadczeniach rodzinnych. Uzasadnił, że w przypadku osoby uczącej się, pełnoletniej, niepozostającej na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub z zasądzeniem od rodziców alimentów jest wymagane, żeby do wniosku dołączyć kopię aktu zgonu rodziców lub kopię odpisu zasądzającego alimenty. Niestety Janusz T. nie legitymuje się takim dokumentem, ponieważ do wniosku dołączył kopię ugody sądowej. Odwołując się od decyzji Janusz T. podniósł, że powinien otrzymać zasiłek rodzinny wraz z dodatkiem, bo otrzymał opinie prawną, ze ugoda zawarta przed sądem i pod jego kontrolą jest wyrokiem. Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało decyzje niższej instancji, stwierdzając przy tym m.in., że odwołujący się nie przedłożył odpisu wyroku zasądzającego alimenty na jego rzecz, lecz jedynie ugodę sądową. Identyfikowanie zaś ugody sądowej z wyrokiem nie może mieć miejsca w sprawie uprawnień osoby uczącej się, bowiem obowiązującego przepisy określają sytuacje wymagające wyroku, jak również dopuszczają przedstawienie ugody. Ustawodawca różnicuje zatem sytuacje wymagające wyroku i przedstawienia ugody. Wojewódzki Sąd Administracyjny zgodził się z takim stanowiskiem, ale powziął wątpliwości, czy zakwestionowane przepisy są zgodne z Konstytucją. Według sądu w państwie prawnym nie może dochodzić do sytuacji, gdzie na podstawie jednych przepisów przyznaje się obywatelowi możliwość wyboru rozstrzygnięcia sprawy, a z kolei w innych uregulowaniach prawnych z powodu skorzystania np. z zawarcia ugody, ogranicza się jego prawa.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 3 pkt 13 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych w zakresie, w jakim przy określeniu osoby uczącej się wyłącza osobę pełnoletnią uczącą się i niepozostającą na utrzymaniu rodziców z tego powodu, że zobowiązali się oni do jej alimentacji w drodze ugody zawartej przed sądem, jest niezgodny z art. 2 i art. 32 Konstytucji.
Według Trybunału Konstytucyjnego obywatele, którzy postępują w sposób zalecany przez ustawodawcę i pod nadzorem sądu osiągają porozumienie nie mogą ponosić negatywnych następstw w postaci nierównego traktowania w porównaniu do osób, o których sytuacji rozstrzyga wyrok sądowy. Osoby uczące się, korzystające z należnych alimentów nie mogą być traktowane nierówno tylko dlatego, że o ich prawach alimentacyjnych rozstrzyga ugoda sądowa, a nie wyrok sądu. W powyższych przypadkach o przyznaniu alimentów decyduje postępowanie przed sądem oraz każda z tych osób ma sądowy tytuł egzekucyjny. Zatem zróżnicowanie ich uprawnień do zasiłku nie znajduje uzasadnienia ani faktycznego, ani prawnego, co narusza Konstytucję RP.
Internetowa Kancelaria Prawna
www.SerwisPrawa.pl
