Gmina jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego ma zapewniony udział w dochodach publicznych odpowiednio do przysługujących jej zadań. Jednym z dochodów własnych gminy jest wpływ z podatku od nieruchomości. Ustawodawca przewidział zwolnienie od tego podatku prowadzących zakłady pracy chronionej lub zakłady aktywności zawodowej. W ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych wprowadzony został mechanizm rekompensujący gminie dochody utracone z powyższego tytułu. Środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na podstawie przepisów kwestionowanego rozporządzenia przeznaczane są między innymi na zrekompensowanie gminom utraconych dochodów.
W opinii wnioskodawcy przepis art. 5 ust. 3 i 4 kwestionowanego rozporządzenia narusza delegację ustawową zawartą w art. 47 ust. 7 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Ustawa nakazuje zrekompensować gminom utracone dochody z tytułu zwolnień bez wprowadzenia jakichkolwiek ograniczeń w tym zakresie, a więc również ograniczeń czasowych. W świetle niniejszej delegacji minister nie miał prawa do wprowadzenia terminu, który realnie ogranicza gminie możliwość uzyskania pełnej rekompensaty gwarantowanej jej przez ustawę w art. 47.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że:
-
§ 5 ust. 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 sierpnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad obliczania i trybu przekazywania gminom dotacji celowej ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jest zgodny z art. 47 ust. 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i z art. 92 ust. 1 konstytucji.
-
§ 5 ust. 4 rozporządzenia powołanego w punkcie 1 jest niezgodny z art. 47 ust. 7 ustawy powyższej ustawy, a przez to jest niezgodny z art. 92 ust. 1 konstytucji. W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie ze względu na zbędność wydania wyroku.
Gminy, ze względu na zwolnienie przez ustawę z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (dalej: ustawa rehabilitacyjna) podmiotów prowadzących zakłady pracy chronionej z niektórych podatków, mają mniejsze wpływy z tytułu dochodów własnych. W związku z powyższym ustawodawca zdecydował o przekazaniu części środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w celu zrekompensowania gminom utraconych dochodów. Szczegółowe zasady i tryb przekazywania gminom dotacji – z uwzględnieniem wniosków gmin, zawierających dane o rocznych skutkach zastosowania zwolnień, mając na względzie zrekompensowanie gminom utraconych dochodów – przekazane zostały na podstawie art. 47 ust. 7 ustawy rehabilitacyjnej do uregulowania w rozporządzeniu.
Zakwestionowany art. 5 ust. 3 rozporządzenia przyznaje gminom prawo do złożenia korekty wniosku w sytuacji, gdy po złożeniu wniosków o przekazanie kwoty rekompensującej okaże się, że utracone przez gminę dochody były wyższe. Dzięki temu kwota dotacji przekazana gminom będzie rzeczywiście odpowiadała pełnej wysokości utraconych dochodów, co odpowiada celowi ustawy rehabilitacyjnej. § 5 ust. 3 rozporządzenia jest zatem zgodny z art. 47 ust. 7 ustawy rehabilitacyjnej i art. 92 ust. 1 konstytucji.
Określenie w rozporządzeniu terminów składania korekty wniosków również nie jest wykroczeniem poza delegację ustawową, o ile terminy te mają wyłącznie charakter porządkowy. Dlatego też nadanie w art. 5 ust. 4 rozporządzenia materialnoprawnego charakteru terminowi do złożenia korekty wniosku, od którego zależy uzyskanie przez gminę rekompensaty utraconych dochodów w pełnej wysokości, jest warunkiem nieprzewidzianym w ustawie rehabilitacyjnej i ustanowionym wbrew intencjom ustawodawcy, którego założeniem była pełna rekompensata dochodów utraconych przez gminę. Trybunał Konstytucyjny już wielokrotnie podkreślał, że rozporządzenie jest aktem wykonawczym do ustawy. Jego zadaniem jest więc wykonywanie ustawy, nie zaś jej modyfikowanie, uzupełnianie czy powtarzanie jej postanowień, nawet jeśli organ wykonawczy przekonany jest o celowości czy racjonalności zamieszczenia w rozporządzeniu pewnych postanowień. Szczegółowe zasady i tryb – formuła, jaką ustawodawca posługuje się w delegacji ustawowej – nie mogą wprowadzać nowych, nieznanych ustawie kryteriów, od których uzależnione jest nabycie praw ani ustanawiać materialnoprawnych terminów, których uchybienie wiąże się z utratą prawa. art. 5 ust. 4 rozporządzenia jest niezgodny z upoważnieniem zawartym w art. 47 ust. 7 ustawy rehabilitacyjnej i z art. 92 ust. 1 konstytucji.
