22 maja 2007 r. TK rozpoznał skargę konstytucyjną Zakładu Przetwórstwa Owoców i Warzyw Vortumnus sp. z o.o. dotyczącą odliczenia podatku VAT. Trybunał Konstytucyjny orzekł wówczas, że art. 33b ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym w zakresie, w jakim pozbawia podatnika dokonującego przedpłaty rolnikowi ryczałtowemu za nabywane produkty rolne przed wystawieniem faktury VAT RR uprawnień przewidzianych w tym przepisie, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 21 ust. 1, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i art. 2 Konstytucji.
Skorzystanie z uprawnienia odliczenia podatku VAT uzależnione jest od spełnienia przez podatnika – nabywcę produktów rolnych od rolnika zryczałtowanego ściśle określonych warunków wymienionych w kwestionowanym przepisie. Wymogiem do odliczenia podatku VAT jest podanie w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty na rachunek bankowy rolnika numeru i daty wystawienia faktury potwierdzającej zakup produktów rolnych. Skarżąca spółka dokonała zakupu produktów rolnych od rolnika ryczałtowego, a płatności realizowane były przelewami bankowymi. Wówczas przeprowadzona kontrola skarbowa stwierdziła brak numerów i dat wystawienia faktur na przelewach, za które dokonano zapłaty. Skutkiem tego było pozbawienie spółki prawa do obniżenia podatku należnego o podatek VAT. Spółka odwołała się do izby skarbowej wyjaśniając, że dokonała przedpłatę obejmującą całkowitą wartość brutto nabywanych produktów rolnych i nie miała możliwości zamieszczenia na przelewach obowiązujących danych. Faktury wystawione były, bowiem po faktycznym dostarczeniu produktów rolnych przez rolnika do ich nabywcy. Jednak w opinii izby skarbowej sam fakt dokonania zapłaty na rachunek bankowy rolnika nie wystarcza do skorzystania przez podatnika z uprawnień. Izba skarbowa nie podzieliła stanowiska, że faktura może być dowodem zapłaty i odwołanie spółki oddaliła. Obie instancje sądu administracyjnego, do których spółka zaskarżyła kolejno tę decyzje i oddaliliby skargę podzieliły stanowisko Izby Skarbowej. W ocenie skarżącej spółki stanowisko organów podatkowych jest zbyt rygorystyczne i niesłusznie pozbawia prawa do zwiększenia podatku naliczonego o podatek VAT. Skarżąca spółka stwierdziła, iż istniejąca luka prawna dyskryminowała podatników, którzy wywiązywali się z obowiązku zapłaty i to jeszcze przed dostawą produktów rolnych. Dotkliwa sankcja za niemożliwy do wypełnienia brak formalny w postaci braku adnotacji o fakturach VAT na dowodach zapłaty narusza konstrukcję podatku od wartości dodanej jako podatku neutralnego i przez to godzi w istotę prawa własności. Narusza także konstytucyjną zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa.
Według Trybunału Konstytucyjnego zakwestionowany przepis jest przejawem nadmiernego formalizmu prawnego, który ogranicza swobodę kształtowania warunków umowy sprzedaży. W przypadku Zakładu Przetwórstwa Owoców i Warzyw Vortumnus sp. z o.o. nie było bowiem wątpliwości, że wcześniejsza zapłata została dokonana za konkretną, wystawioną później fakturę VAT RR, ponieważ w jej treści zamieszczono szczegółowe informacje identyfikujące dokonany przelew. Skarżący został jednak pozbawiony prawa do odliczenia podatku naliczonego tylko dlatego, że nie podał numeru i daty wystawienia faktury VAT RR w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty. W następstwie tego skarżący, który w uzgodnieniu z rolnikiem zapłacił przed odbiorem towaru i wystawieniem faktury, został przez ustawodawcę za to działanie ukarany. Taką regulację prawną należy uznać za sprzeczną z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Dodatkowo zakwestionowany przepis gorzej traktuje podatników, którzy dokonują na rzecz rolnika ryczałtowego przedpłaty przed wystawieniem faktury VAT RR niż podatników dokonujących zapłaty po wystawieniu takiej faktury, przez co narusza konstytucyjną zasadę równości.
Internetowa Kancelaria Prawna
www.SerwisPrawa.pl
