- Reklama -
środa, 20 listopada 2024
- Reklama -
Więcej
    Strona głównaFormularze sądoweWymóg rejestracji czasopisma

    Wymóg rejestracji czasopisma

    20 lutego 2007 roku Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne II Wydziału Karnego Sądu Rejonowego we Włocławku dotyczące wymogu rejestracji czasopisma. Podczas rozprawy – której przewodniczył sędzia TK Wojciech Hermeliński – rozstrzygnięto w sprawie zgodności art. 45 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 roku Prawo prasowe z art. 31 ust. 3 i art. 54 Konstytucji oraz art. 10 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Zakwestionowany przepis ustawy o prawie prasowym stanowi, że „kto wydaje dziennik lub czasopismo bez rejestracji albo zawieszone – podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności”. Natomiast zgodnie z Konstytucją RP „ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.” Ponadto art. 54 Konstytucji zapewnia każdemu wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji, a cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz koncesjonowanie prasy są zakazane. Wspomniany wyżej art. 10 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności stanowi, iż każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii, które obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe.

     

    Prokuratura rejonowa skierowała do sądu rejonowego akt oskarżenia przeciwko czterem osobom. Zarzucono im, że na terenie gminy wydawali czasopismo bez wymaganej rejestracji w sądzie. Według pytającego sądu zakwestionowany przepis narusza prawo do swobody wypowiedzi, gdyż ustanawia obowiązek rejestracji dziennika lub czasopisma pod groźbą odpowiedzialności karnej. Odmowa rejestracji tytułu prasowego jest równoważna z zakazem publikacji, przez co ma charakter cenzury prewencyjnej. Takie przepisy nie są konieczne w demokratycznym społeczeństwie. Ustanowienie zakazu danego zachowania pod groźbą kary jest dopuszczalne jedynie pod warunkiem, że nie istnieją inne skuteczne środki pozwalające osiągnąć pożądane skutki. W opinii sądu kwestionowany przepis narusza konstytucyjne zasady proporcjonalności oraz swobody wypowiedzi.

    Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 45 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe w zakresie, w jakim stanowi, że "kto wydaje dziennik lub czasopismo bez rejestracji podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności", jest zgodny z art. 31 ust. 3 i art. 54 Konstytucji oraz z art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2. Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.
     
    Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa prasowego odmowa rejestracji wydawania dziennika lub czasopisma jest związana tylko z niedopełnieniem formalności przez składającego wniosek albo z koniecznością ochrony praw innych osób. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że przyjęty tryb rejestracyjny nie ma nic wspólnego z cenzurą prewencyjną, a wprowadzenie odpowiedzialności karnej za wydawanie dziennika lub czasopisma nie może być uważane za zniechęcające czy krepujące dla korzystania z konstytucyjnych wolności, ponieważ dokonanie rejestracji nie jest zbyt skomplikowane i mieści się w ogólnie przyjętym trybie zgłoszeniowym. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że nie dokonał oceny konstytucyjnej samej odpowiedzialności karnej jako sankcji za niedokonanie rejestracji dziennika lub czasopisma, lecz odpowiedział na pytanie czy odpowiedzialność karna nie zniechęca do rejestracji tytułu prasowego. Trybunał zaznaczył również, że to do sądu należy ocena konkretnych przyczyn nie dokonania rejestracji. Sąd bierze pod uwagę między innymi stopień społecznej szkodliwości, stopień winy oraz potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej. Grzywny nie orzeka się, jeżeli np. dochody sprawcy uzasadniają przekonanie, że jej nie uiści. Istnieje, więc potrzeba innych kar będących do dyspozycji sądu, który uwzględnia wszystkie okoliczności faktyczne i prawne. Z tego też powodu Trybunał stwierdził, ze kwestionowany przepis nie naruszy konstytucyjnej zasady proporcjonalności oraz jest zgodny z Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, która stanowi m.in., że korzystanie z wolności może podlegać takim wymogom formalnym, warunkom ograniczeniom i sankcjom, jakie są przewidziane przez ustawę i niezbędne w społeczeństwie demokratycznym między innymi z uwagi na ochronę innych osób.
     
    Poprzedni artykuł
    Następny artykuł
    POWIĄZANE ARTYKUŁY
    - Reklama -

    NAJPOPULARNIEJSZE