Przepisy projektu zmierzają do rozszerzenia zakresu obowiązywania ustawy Prawo o ruchu drogowym także na oznakowane ogólnodostępne drogi wewnętrzne. Zgodnie z założeniami, przepisy ustawy co do zasady będą miały nadal ograniczone zastosowanie na tych drogach wewnętrznych, które nie będą ogólnodostępne i oznakowane tablicami „Droga wewnętrzna” i
„Koniec drogi wewnętrznej” – np. na zamkniętych strzeżonych osiedlach mieszkaniowych. Ogólnodostępnymi oznakowanymi drogami wewnętrznymi w rozumieniu ustawy będą te z dróg niepublicznych, na które wjazd i z których wyjazd oznakowany będzie odpowiednimi znakami: „Droga wewnętrzna” i „Koniec drogi wewnętrznej”, a ogólnodostępność ruchu będzie mogła być na nich uzależniona jedynie od wniesienia opłaty. Do tej kategorii dróg zaliczone będą również drogi leżące w strefie, na którą wjazd i z której
wyjazd oznakowany będzie znakiem „Droga wewnętrzna” i „Koniec drogi wewnętrznej” (analogiczna zasada jak obszar zabudowany). Co do zasady nie będą ogólnodostępne te drogi, na które wjazd lub wstęp będzie ograniczony poprzez urządzenia techniczne (szlabany, bramy itp.) dla określonej grupy użytkowników.
Procedury usuwania pojazdów oraz przejścia ich prawa własności na rzecz Skarbu Państwa w trybie przepisów art. 130a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym były przedmiotem wielokrotnych skarg obywateli, przedsiębiorców prowadzących usługi w zakresie holowania i parkowania, jak również wystąpień Rzecznika Praw Obywatelskich. Niezależnie, Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 3 czerwca 2008 r. (sygn. akt P 4/06) orzekł niezgodność art. 130a ust. 10 i ust. 11 pkt 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym z Konstytucją. W dotychczasowej praktyce funkcjonowała zasada, że po zatrzymaniu pojazdu, do jego właściciela wysyłane było pismo z pouczeniem, że jeżeli pojazd nie zostanie odebrany z parkingu w okresie 6 miesięcy, to jego prawo własności przejdzie na rzecz Skarbu Państwa. Po upływie tego okresu i nieodebraniu pojazdu z parkingu, podmiot holujący przesyłał dokumentację do urzędu skarbowego celem wszczęcia dalszej procedury. Urząd Skarbowy zwracał się do właściwej komendy powiatowej Policji o kopie pism informujących właściciela o trybie postępowania, a po ich otrzymaniu wydawał decyzję o przejęciu pojazdu na Skarb Państwa.
Zakwestionowany wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, przepis art. 130a ust. 10 ustawy, naruszał wzorce konstytucyjnie w zakresie, w jakim dopuszczał odjęcie prawa własności pojazdu bez prawomocnego orzeczenia sądu. W dotychczasowym stanie prawnym na rzecz Skarbu Państwa przechodziła własność pojazdów, które zostały usunięte z drogi na skutek naruszenia przepisów o bezpieczeństwie lub porządku ruchu drogowego i nie zostały odebrane przez osobę uprawnioną w terminie 6 miesięcy od dnia ich usunięcia. Do przejścia własności takich pojazdów na rzecz Skarbu Państwa dochodziło w związku z uznaniem ich za porzucone z zamiarem wyzbycia się z mocy ustawy, co – w ocenie Trybunału Konstytucyjnego – pozostawało w sprzeczności z przepisami konstytucyjnymi. Zgodnie bowiem z art. 46 Konstytucji RP przepadek rzeczy, może nastąpić tylko w sytuacjach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.
Niniejszy projekt określa, że w stosunku do pojazdu usuniętego z drogi starosta występuje do sądu z wnioskiem o orzeczenie jego przepadku na rzecz powiatu, jeżeli pojazd nie został odebrany przez osobę uprawnioną miesięcy terminie 3 miesięcy od dnia usunięcia. Sąd będzie orzekał przepadku pojazdu w postępowaniu cywilnym w trybie nieprocesowym. Skrócenie okresu z dotychczasowych 6 do 3 miesięcy zostało spowodowane doświadczeniami resortu finansów, z których wynika, że tak długi okres generuje zbędne koszty, które na ogół przewyższają wartość przechowywanych pojazdów. Okres 3 miesięcy wydaje się być wystarczającym, bowiem z mocy projektowanego art. 6107 k.p.c. przed wydaniem orzeczenia o przepadku pojazdu sąd będzie zobligowany zbadać, czy zostały spełnione ku temu wszystkie przesłanki, a w szczególności, czy pojazd można uznać za porzucony z zamiarem wyzbycia się lub czy w poszukiwaniu osoby uprawnionej do jego odbioru, dołożono należytej staranności oraz czy orzeczenie przepadku nie będzie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i dopiero po spełnieniu tych przesłanek będzie mógł orzec przepadek.
Trybunał Konstytucyjny orzekł również niekonstytucyjność art. 130a ust. 11 pkt 3 prawa o ruchu drogowym, podnosząc, że niezgodne z ustawą zasadniczą jest formułowanie upoważnień ustawowych do uregulowania w drodze aktów wykonawczych kwestii
związanych z ograniczeniem prawa własności. Ponieważ przepis ten został mocą wyroku TK uchylony, nie ma potrzeby jego dodatkowej derogacji. Projekt zakłada, iż opłaty za usunięcie i parkowanie usuniętych pojazdów będą stanowiły dochód własny powiatu. Zamieszczona poniżej tabela, w oparciu o uzyskane od jednostek samorządu terytorialnego informacje, obrazuje w podziale na poszczególne województwa liczbę przypadków, w których pojazd został usunięty w trybie art. 130a ustawy, a następnie odebrany przez uprawnioną osobę po uiszczeniu stosowanych opłat.
Niniejszy projekt zakłada, że rada powiatu, biorąc pod uwagę konieczność sprawnej realizacji zadań oraz koszty usuwania i parkowania pojazdów na obszarze danego powiatu, będzie ustalać corocznie w drodze uchwały wysokość opłat za holowanie i parkowanie. Ponadto projekt zakłada realizację zadania polegającego na usuwaniu pojazdów oraz zapewnieniu miejsc parkingowych na parkingach strzeżonych dla usuniętych pojazdów jako zadania własnego powiatu. Zadania te będą mogły być realizowane przez powiatowe jednostki organizacyjne lub zlecone podmiotom zewnętrznym z zachowaniem przepisów o zamówieniach publicznych. W przepisach przejściowych projektu określono, że w terminie do 12 miesięcy od dnia wejścia w życia ustawy realizacja zadania związanego z usuwaniem i parkowaniem pojazdów będzie mogła odbywać się na dotychczasowych zasadach – tj. zachowując w mocy dotychczasowe wyznaczenia przez starostę jednostek. W przypadku, gdy okres na jaki została wyznaczona jednostka usuwająca pojazdy i prowadząca parking strzeżony upłynie przed terminem 12 miesięcy starosta może wyznaczyć takie jednostki na dotychczasowych zasadach, jednak na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy od dnia wejścia w
życie niniejszej ustawy.
