Spis treści
Istota instytucji zasiedzenia. Zasiedzenie nieruchomości
Zasiedzenie polega na tym, że posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Z posiadaniem nieruchomości w złej wierze będziemy mieli do czynienia wówczas, gdy np. posiadacz wie, że narusza cudze prawo własności. W takich okolicznościach posiadacz w złej wierze nabędzie własność nieruchomości ale po upływie lat trzydziestu. Warto pamiętać, że o istnieniu dobrej wiary posiadacza nieruchomości decyduje chwila objęcia jej w posiadanie. Późniejsza zmiana świadomości posiadacza nie ma znaczenia (post. SN z z dnia 3 października 2014 r., V CSK 579/13). Tym samym dobra wiara zasiadującego posiadacza występuje wówczas, gdy ingerowanie w cudzą własność rozpoczęło się w takich okolicznościach, które usprawiedliwiały przekonanie posiadacza, że nie narusza cudzego prawa (post. SN z dnia 7 maja 2014 r., II CSK 472/13).
Dla istoty posiadania jako przesłanki zasiedzenia jest niezbędne, by wykonywane władztwo odpowiadało treści prawa, które posiadacz nabędzie przez zasiedzenie (czyli w naszym przypadku by posiadacz zachowywał się jak właściciel). Konieczne jest przeto wykonywanie takich czynności faktycznych, które wskazują na samodzielny niezależny od woli innej osoby stan władztwa. Kodeks cywilny używa zwrotu "kto nią faktycznie włada jak właściciel (art. 336 in principio k.c.). W zwrocie tym mieści się istotna treść władania. Jest to skrót myślowy, obejmujący tak wypadki, gdy posiadacz ma jakiś niedoskonały tytuł, jak też gdy żadnego tytułu nie ma, lecz rzeczą włada tak jak właściciel. Zwrot ten nie oznacza też posiadania w przeświadczeniu, że nie narusza się cudzego prawa. Jest to bowiem osobny problem złej czy dobrej wiary. Konieczne natomiast jest, by posiadanie, które ma doprowadzić do zasiedzenia, było jawne. Władać bowiem jak właściciel można jedynie przez podejmowanie czynności widocznych dla otoczenia (post. SN z z dnia 9 grudnia 2014 r., III CSK 354/13).
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Wniosek o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości przejdź do formularza »
Z kolei posiadacz rzeczy ruchomej niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze. Innymi słowy posiadacz rzeczy ruchomej w złej wierze nigdy nie nabędzie jej własności w drodze zasiedzenia.
Zasiedzenie nieruchomości należącej do małoletniego
Istotna jest regulacja odnośnie nieruchomości należącej do małoletniego. Aktualne pozostają terminy opisane wyżej z tym zastrzeżeniem, że jeżeli właściciel nieruchomości, przeciwko któremu biegnie zasiedzenie, jest małoletni, zasiedzenie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem dwóch lat od uzyskania pełnoletności przez właściciela
Zmiana osoby posiadacza w trakcie biegu terminu zasiedzenia nieruchomości
Jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści. Powyższe zasady stosuje się również, gdy obecny posiadacz jest spadkobiercą poprzedniego posiadacza.
Skutki upływu terminu zasiedzenia
Upływ terminu zasiedzenia wyłącza możliwość dochodzenia wynagrodzenia za korzystanie z cudzej nieruchomości także w okresie jego biegu (wyrok SA w Szczecinie z dnia 17 lipca 2014 r., I ACa 237/14). Ponadto wtedy należy także złożyć wniosek o stwierdzenie zasiedzenia.
Wniosek o stwierdzenie zasiedzenia własności
Do zgłoszenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności uprawniony jest każdy zainteresowany. Przedmiotem postępowania o stwierdzenie zasiedzenia jest stwierdzenie deklaratoryjnym orzeczeniem sądu nabycia własności (ruchomości lub nieruchomości). Ze względu na wprowadzenie szczególnego trybu nieprocesowego dla stwierdzenia zasiedzenia za niedopuszczalne uważa się stwierdzenie zasiedzenia w postępowaniu procesowym o ustalenie prawa albo o usunięcie niezgodności między stanem ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym. Natomiast tryb nieprocesowy przewidziany w art. 609 i art. 610 k.p.c. nie jest właściwy, gdy stwierdzenie nabycia prawa przez zasiedzenie nie jest przedmiotem sprawy, lecz tylko przesłanką orzeczenia (wyrok SA w Łodzi z dnia 11 lipca 2014 r., I ACa 89/14).
Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego regulujące postępowanie o stwierdzenie zasiedzenia nie określają kręgu zainteresowanych, odsyłając w tym zakresie, zgodnie z systematyką księgi drugiej do art. 510 § 1 k.p.c., który przewiduje, że zainteresowanym jest każdy, czyich spraw dotyczy wynik postępowania. Wskazuje to na szerokie ujęcie tego wyrażenia w tym znaczeniu, że zainteresowanie wynikiem obejmuje zarówno bezpośredni, jak i pośredni interes, wskazujący na udział w postępowaniu. Zainteresowanymi bezpośrednio udziałem w postępowaniu o stwierdzenie zasiedzenia są dotychczasowy właściciel oraz ten, kto twierdzi, że nabył własność rzeczy przez zasiedzenie. Pośrednie zainteresowanie i możliwość brania udziału w postępowaniu dotyczy osób, które mają rzecz w posiadaniu nieprowadzącym do zasiedzenia (dzierżawca, użytkownik), a w odniesieniu do zasiedzenia nieruchomości właściciele sąsiednich nieruchomości, jeśli wysuwają pretensje do tej nieruchomości lub przygranicznych pasów gruntu (post. SN z dnia 8 sierpnia 2012 r., I CZ 79/12).
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Wniosek o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości
przejdź do formularza »
Ogłoszenie
Jeżeli wnioskodawca nie wskazuje innych zainteresowanych, orzeczenie może zapaść dopiero po wezwaniu innych zainteresowanych przez ogłoszenie. Sąd może zarządzić ogłoszenie również w innych wypadkach, jeżeli uzna to za wskazane. Ogłoszenie powinno zawierać dokładne określenie rzeczy, imię i nazwisko posiadacza rzeczy, a jeżeli chodzi o rzeczy ruchome – również jego miejsce zamieszkania.
Podstawa prawna:
Art. 609, art 610 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U Nr 43, poz. 296)
art. 172, art. 173, art. 174, art. 175, art. 176 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny ( Dz. U. Nr 16, poz. 93)
