W przypadku pracowników, którzy mają staż pracy krótszy niż 10 lat wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi 20 dni, a jeżeli okres stażu pracy jest dłuższy niż 10 lat wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi 26 dni. Powyższy wymiar dotyczy pracowników, którzy zatrudnieni są w pełnym wymiarze czasu pracy (na cały etat). Odrębne przepisy regulujące prawa pracownicze mogą przyznawać dodatkowy wymiar urlopu wypoczynkowego dla tych pracowników.
W przypadku zatrudniania pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy, wymiar urlopu ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy danego pracownika. Przykładowo w przypadku zatrudniania pracownika na ½ etatu, wymiar urlopu u danego pracodawcy wyniesie odpowiednio 10 dni (staż pracy krótszy niż 10 lat) lub 13 dni (staż pracy dłuższy niż lat 10). W przypadku gdy w wyniku takiego wyliczenia urlopu wyjdzie liczba dni, która nie jest liczbą całkowitą, wymiar urlopu należy zaokrąglić do pełnego dnia w górę.
Urlopu udziela się w dniach roboczych, czyli w których zgodnie z umową o pracę pracownik miał świadczyć pracę na rzecz pracodawcy. Urlop może być udzielony także na część dnia (urlop udzielany na godziny). Do okresu urlopu nie są wliczane te dni, które są wolne od pracy dla pracownika. W przypadku urlopu udzielanego w godzinach dokonuje się przeliczenia jednego dnia urlopu na wymiar 8 godzin urlopu.
Do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy oraz okresy pobierania nauki w wymiarze określonym w art. 155 § 1 Kodeksu pracy. Wskazane w tym przepisie okresy nauki nie podlegają sumowaniu. Jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, to do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.
Wliczenie okresów zatrudniania do ustalenia wymiaru urlopu wypoczynkowego nie jest uwarunkowane wymiarem pracy, czyli niezależnie od tego czy pracownik był zatrudniony w niepełnym (na cześć etatu) lub w pełnym wymiarze pracy (na cały etat) do stażu urlopowego liczony jest ten okres w taki sam sposób. Co do zasady wliczany będzie okres już zakończonego zatrudniania, jednakże zgodnie z obecnym brzmieniem art. 154 [2] § 2 Kp. w przypadku jednoczesnego pozostawania w dwóch lub więcej stosunkach pracy wliczeniu podlega także okres poprzedniego niezakończonego zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem drugiego lub kolejnego stosunku pracy. Oznacza to, że pracownik będzie mógł zaliczyć pracując w drugim zakładzie pracy do stażu urlopowego staż pracy, który nie został jeszcze zakończony jaki posiada w pierwszym zakładzie pracy.
Do stażu pracy zasadniczo nie będą się wliczać pracownikowi okresy urlopu bezpłatnego, który został mu udzielony przez pracodawcę. Zgodnie bowiem z at. 174 § 2 K.p. okres urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Zgodnie jednakże z § 4 tego przepisu kwestie te mogą być odmiennie uregulowane w przepisach szczególnych. Urlopami bezpłatnymi zaliczonymi do stażu pracy zgodnie z Kodeksem pracy będą następujące okresy urlopów:
1) art. 174[1] § 2 Kp. – Podjęcie pracy u innego pracodawcy;
2) art. 186 [5] Kp. – Urlop wychowawczy;
3) art. 205 § 4 Kp. – Urlop dla młodocianego pracownika udzielany łącznie z urlopem wypoczynkowym w okresie ferii szkolnych, w wymiarze do 2 miesięcy;
Ponadto inne przepisy szczególne mogą zawierać także w tym zakresie przepisy pozwalające na zaliczenie tych okresów do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Ponadto do stażu pracy wliczone mogą być także inne okresy zgodnie z odpowiednimi przepisami:
1) udokumentowane okresy zatrudnienia, przebyte za granicą (art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 20.04.2004 r. o promocji zatrudniania i instytucjach rynku pracy);
2) okres wykonywania pracy nakładczej, w którym wykonawca uzyskiwał wynagrodzenie w wysokości co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia w tym okresie (§ 32 ust. 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 roku w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą);
3) okres prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego (art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 20.07.1990 roku o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy);
4) okres pracy wykonywanej przez skazanego w czasie kary pozbawienia wolności przypadający przed 01.09.1998 roku (art. 255 Kodeksu karnego wykonawczego);
5) okres odbytej czynnej służby wojskowej (art. 120 ustawy z dnia 21.11.1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej);
6) okres pełnienia zawodowej służby wojskowej (art. 121 ustawy z dnia 11.09.2003 roku o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych);
7) okres służby w Policji (art. 80 ustawy z dnia 06.04.1990 roku o Policji);
8) okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych (art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy);
9) okres pobierania świadczenia pieniężnego przez mianowanego urzędnika państwowego (art. 13 [1] pkt. 3 ustawy z dnia 16.09.1982 roku o pracownikach urzędów państwowych)
Pracownik winien wykazać pracodawcy odpowiednimi dokumentami (np. świadectwa pracy, świadectwa ukończenia szkoły) okres zatrudnienia i pobierania nauki, w celu ustalenia odpowiedniego stażu dla uprawnień urlopowych. W przypadku braku takich dokumentów pracodawca może ustalić niższy wymiar urlopu, jeżeli z dokumentów przedstawionych przez pracownika nie wynika aby posiadał on staż pracy dłuższy niż lat 10.
Jarosław Olejarz
Radca prawny
