Czym jest urlop na żądanie?
Do urlopu na żądanie stosuje się przepisy o urlopie wypoczynkowym, z pewnymi jednak wyjątkami. Urlop na żądanie nie jest ujmowany w planie urlopów, w związku z czym to pracownik decyduje kiedy wykorzysta taki urlop. Ponadto przysługujący i niewykorzystany urlop nie jest świadczeniem zaległym w następnym roku. Niewykorzystane dni takiego wolnego przekształcają się w zwykły urlop wypoczynkowy. Pracownik ma więc możliwość wykorzystania zaległego urlopu na żądanie ale już tylko jako normalny urlop wypoczynkowy. W kolejnym roku kalendarzowym ma on prawo do 4 nowych dni na żądanie. Wymiar urlopu
Pracownik przysługuje prawo do 4 dni urlopu na żądanie w ciągu roku kalendarzowego. Może go otrzymać każdy pracownik, któremu przysługuje urlop wypoczynkowy za dany rok. Pracownik ma prawo do czterech dni wolnego bez względu na to, czy wymiar jego urlopu wypoczynkowego wynosi 20 czy 26 dni. Wyznaczony limit 4 dni jest niezależny od liczby pracodawców, z którymi pracownik pozostaje w kolejnych stosunkach pracy w danym roku. Pracownik może z tego uprawnienia skorzystać, niezależnie od liczby godzin, które w tych dniach powinien przepracować zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Wolne na żądanie można wykorzystać w całości od razu, każdy z 4 dni oddzielnie lub też rozdzielić go na części.
Niezbędny jest wniosek pracownika
Urlop na żądanie udzielany jest na wniosek pracownika. Wniosek ten nie musi być uzasadniony ale jest konieczny do uzyskania takiego wolnego. Przepisy prawa pracy nie wskazują w jakiej formie powinien być on złożony. Ważne jest, aby pracownik wyraźnie wyraził swoją wolę żądania urlopu. W związku z tym pracownik może powiadomić pracodawcę o chęci skorzystania z urlopu na żądanie za pomocą wniosku złożonego osobiście, telefonicznie, poprzez faks, pocztę elektroniczną czy też wiadomość tekstową (SMS). Warto wiedzieć, że zgłoszenie urlopu na żądanie przez drugą osobę może nie być uznane za prawidłowe. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego wniosek o udzielenie urlopu na żądanie powinien być zgłoszony najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu, jednak do chwili przewidywanego rozpoczęcia pracy przez pracownika według obowiązującego go rozkładu czasu pracy. Odpowiednie zapisy dotyczące tej kwestii powinny znajdować się w regulaminie pracy, obowiązującym u danego pracodawcy. Powinien on określać formę, termin i zasady zgłaszania przez pracowników wolnego na żądanie.
Konieczna jest zgoda pracodawcy
Udzielenie urlopu na żądanie jest uzależnione od zgody pracodawcy. Pracownik nie może więc sam zadecydować o rozpoczęciu takiego urlopu. Pracodawca musi mu najpierw tego wolnego udzielić. Zgoda może być wyrażona również w sposób dorozumiany i w razie braku sprzeciwu przyjmuje się, że pracownik ma prawo rozpocząć urlop. Udanie się na urlop bez zgody pracodawcy może zostać uznane za nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy oraz stanowić ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych.
Kiedy pracodawca może odmówić urlopu na żądanie?
Jak wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego obowiązek udzielenia urlopu na żądanie nie jest bezwzględny a pracodawca ma prawo odmówić żądaniu pracownika ze względu na szczególne okoliczności, które powodują, że jego zasługujący na ochronę wyjątkowy interes wymaga obecności pracownika w pracy. W przypadku, gdy obecność pracownika w pracy jest niezbędna pracodawca może sprzeciwić się wykorzystaniu urlopu na żądanie i zażądać jego obecności. Ma on do tego prawo jedyne wtedy, gdy w zakładzie pracy zaistnieją szczególne potrzeby a nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy w firmie.
