Spis treści
Rozstrzygnięcia dotyczące małoletnich dzieci
Jednym z podstawowych elementów wyroku rozwodowego są rozstrzygnięcia dotyczące małoletnich dzieci. W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i o kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.
Zgodnie z art. 58 § 1 k.r.o., w wyroku orzekającym rozwód sąd z urzędu orzeka, w jakiej wysokości każde z małżonków obowiązane jest do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania małoletniego dziecka. Nałożony na sąd obowiązek ma charakter bezwzględny. Sąd więc musi rozstrzygnąć o obowiązku alimentacyjnym nawet wówczas, gdy strona nie zgłosiła żądania lub też oświadczyła, że rezygnuje z alimentów. Zasądzone w wyroku alimenty na rzecz małoletnich dzieci odnoszą skutek na okres przypadający po rozwodzie. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 grudnia 2009 r., sygn. akt I ACa 906/09.)
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Porozumienie dotyczące kontaktów z dzieckiem po rozwodzie przejdź do formularza »
Powierzenie wykonania władzy rodzicielskiej
Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Sąd może pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom na ich zgodny wniosek, jeżeli przedstawili porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, i jest zasadne oczekiwanie, że będą współdziałać w sprawach dziecka.
Rozstrzygnięcie w wyroku rozwodowym w przedmiocie władzy rodzicielskiej jest obligatoryjne. Powinno być definitywne, jednoznaczne i wykonalne. Nie ulega wątpliwości, że orzekając rozwód sąd może również wydać zarządzenia ograniczające władzę rodzicielską stosownie do art. 109 k.r.o. Powinien jednak czynić to przy uwzględnieniu zasady prymatu rodziców w wychowywaniu dziecka oraz mając na względzie podmiotowość dziecka. Środek w postaci odseparowania dziecka od rodzinnego naturalnego środowiska przez umieszczenie go w rodzinie zastępczej powinien być stosowany dopiero wówczas, gdy inne zarządzenia nie dały pożądanego wyniku albo, gdy z uwagi na szczególne okoliczności sprawy można uznać, że takiego wyniku nie dadzą i zachodzi potrzeba odseparowania dziecka od rodziców przejawiających konsekwentnie negatywną postawę rodzicielską. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 października 2010 r., sygn. akt I ACa 458/10.)
Rozstrzygniecie w przedmiocie wspólnego mieszkania
Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe. Orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Rozstrzygnięcie o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania obejmuje w zasadzie każde mieszkanie rozwiedzionych małżonków, znajdujące się w ich dyspozycji, niezależnie od rodzaju, a nawet istnienia tytułu prawnego. Rozstrzygnięcie to reguluje tylko stosunki faktyczne między rozwodzącymi się małżonkami przez czas wspólnego zamieszkiwania, nie stanowi jednak żadnego ograniczenia praw osób trzecich do mieszkania zajmowanego przez byłych małżonków. (wyrok SN z dnia 10 czerwca 1983 r., sygn. akt I CR 208/83.)
W wyroku orzekającym rozwód nie można natomiast orzec eksmisji małżonka, któremu przysługuje lokatorskie spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, stanowiące jego majątek osobisty (uchwała SN z dnia 23 lipca 2008 r., sygn. akt III CZP 73/08).
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować
Umowę małżeńską o ustanowieniu rozdzielności i podział majątku wspólnego przejdź do formularza »
Podział majątku wspólnego małżonków
Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.
Sądowy podział majątku wspólnego polega na podziale fizycznym rzeczy wchodzących w skład tego majątku (art. 211 k.c.), bądź na przyznaniu rzeczy jednemu z małżonków z obowiązkiem odpowiedniej spłaty drugiego małżonka albo na sprzedaży rzeczy stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego (postanowienie SN z dnia 27 lipca 2010 r., sygn. akt II CSK 16/10).
Niedopuszczalne jest natomiast dochodzenie jednym pozwem żądania orzeczenia rozwodu oraz zniesienia wspólności majątkowej z datą wsteczną (uchwała SN z dnia 15 października 1991 r., sygn. akt III CZP 96/91).
Podstawa prawna:
Art. 58, art. 109 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U.2012.788)
