Co w sytuacji, gdy jeden z małżonków żąda orzeczenie separacji, a drugi rozwodu?

Żądanie rozwodu i żądanie separacji

Jak wyżej wspomniano, może zaistnieć sytuacja, w której jeden z małżonków zażąda orzeczenia rozwodu, drugi zaś separacji. Wówczas zastosowanie znajdzie regulacja art. 61(2) kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W świetle jego treści, jeżeli jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu i żądanie to jest uzasadnione, sąd orzeka rozwód. Jeżeli jednak orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, a żądanie orzeczenia separacji jest uzasadnione, sąd orzeka separację.
W tym miejscu należy więc omówić zarówno przesłanki rozwodu, jak i separacji, jak również okoliczności wykluczające ich orzeczenie.

Kiedy sąd może orzec rozwód?

Orzeczenia rozwodu może żądać każdy z małżonków, jeżeli między nimi nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Pożycie małżonków obejmuje istnienie trzech więzi:

• Fizycznej;
• Duchowej;
• Gospodarczej.

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Pozew o rozwód bez orzekania o winie z powodu niezgodności charakterów  przejdź do formularza »

Zupełny rozkład pożycia małżeńskiego ma miejsce wówczas, gdy uległy zerwaniu wszystkie wyżej wymienione więzi łączące małżonków. Rozkład, o którym mowa, jest przy tym procesem rozciągniętym w czasie, a nie zdarzeniem jednorazowym. Rozkład pożycia musi być także trwały, co oznacza, że wedle zasad doświadczenia życiowego powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi.(Zobacz: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 marca 2010 r., sygn. akt I ACa 51/10; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 1999 r., sygn. akt III CKN 386/98.)

Kiedy rozwód jest niedopuszczalny?

Mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Przepis art. 56 § 2 zd. ostatnie k.r.o. przewiduje niedopuszczalność orzeczenia rozwodu, jeżeli orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W danym wypadku w grę może wchodzić interes i dobro współmałżonka lub innych osób. Na przykład orzeczenie rozwodu może okazać się sprzeczne z zasadami współżycia społecznego zwłaszcza wówczas, gdy jedno z małżonków jest nieuleczalnie chore, wymaga pomocy i rozwód stanowi dla niego rażącą krzywdę. Niekiedy przeciwko udzieleniu rozwodu mogą przemawiać względy natury społeczno-wychowawczej, które nie pozwalają, by orzeczenie rozwodu sankcjonowało stan faktyczny powstały na tle złośliwego stosunku do współmałżonka albo na tle innych przejawów lekceważenia małżeństwa i rodziny. (Zobacz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 października 1998 r., sygn. akt III CKN 573/98.)

Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Żądanie rozwodu przez małżonka wyłącznie winnego należy oceniać ujemnie z punktu widzenia przyjętych norm moralnych, jednak przy wyrażeniu zgody na rozwód przez małżonka niewinnego nie można tego żądania traktować jako wymierzonego przeciwko niewinnemu, gdyż taka zgoda oznacza, że w danych okolicznościach małżonkowie są jednomyślni co do potrzeby rozwiązania ich związku (wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 21 kwietnia 1994 r., sygn. akt I ACr 68/94). Ocena skuteczności odmowy zgody na rozwód powinna być dokonywana przede wszystkim z uwzględnieniem przyczyn rozkładu oraz okoliczności i zdarzeń, jakie powstały po ustaniu pożycia małżonków, np. związków pozamałżeńskich oraz dzieci w nich urodzonych, jak też społecznej celowości legalizacji tych związków (zobacz wyrok SN z dnia 10 maja 2000 r., sygn. akt III CKN 1032/99). I tak na przykład odmowa małżonka zgody na rozwód ze względów religijnych nie może być uznana za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego (zobacz wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16 czerwca 1999 r., sygn. akt I ACa 290/99).

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Wniosek o separację przejdź do formularza »

Kiedy sąd orzeka separację?

Sąd orzeka separację wówczas, gdy między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia. Innymi słowy, jeżeli między małżonkami orzeczono separację, to oznaczy, że nastąpił rozkład pożycia tzn. ustały więzi uczuciowe, fizyczne i gospodarcze (zobacz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 7 sierpnia 2008 r., sygn. akt IV SA/Po 321/07). W odróżnieniu od rozwodu, separacja jest orzekana wówczas, gdy rozkład pożycia nie jest trwały, to znaczy istnieje szansa, że małżonkowie do siebie wrócą. Separacja nie powoduje bowiem konsekwencji w postaci ustania małżeństwa, tak jak ma to miejsce w przypadku rozwodu.

Podstawa prawna:
Art. 56, art. 61¹, art. 61² ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku –Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U.2012.788).