Kto nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu?

Kiedy przy sporządzeniu testamentu konieczna jest obecność świadków?

Spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą. Testament może być sporządzony również w formie aktu notarialnego.

Testament zwykły może być także sporządzony ustnie. Spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że w obecności dwóch świadków oświadczy swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego. Oświadczenie spadkodawcy spisuje się w protokole z podaniem daty jego sporządzenia. Protokół odczytuje się spadkodawcy w obecności świadków. Protokół powinien być podpisany przez spadkodawcę, przez osobę, wobec której wola została oświadczona, oraz przez świadków. Jeżeli spadkodawca nie może podpisać protokołu, należy to zaznaczyć w protokole ze wskazaniem przyczyny braku podpisu. Nie mogą sporządzić testamentu ustnego osoby głuche lub nieme.

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Testament własnoręczny z ustanowieniem wykonawcy testamentu przejdź do formularza »

Obecność świadków konieczna jest także przy sporządzani testamentów szczególnych. Jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków. Treść testamentu ustnego może być stwierdzona w ten sposób, że jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie. W wypadku gdy treść testamentu ustnego nie została w powyższy sposób stwierdzona, można ją w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku stwierdzić przez zgodne zeznania świadków złożone przed sądem. Jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków.

Testament można sporządzić także podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym, przed dowódcą statku lub jego zastępcą w ten sposób, że spadkodawca oświadcza swą wolę dowódcy statku lub jego zastępcy w obecności dwóch świadków. Dowódca statku lub jego zastępca spisuje wolę spadkodawcy, podając datę jej spisania, i pismo to w obecności świadków odczytuje spadkodawcy, po czym pismo podpisują spadkodawca, świadkowie oraz dowódca statku lub jego zastępca. Jeżeli spadkodawca nie może podpisać pisma, należy w piśmie podać przyczynę braku podpisu spadkodawcy. Jeżeli zachowanie tej formy nie jest możliwe, można sporządzić testament ustny.

Kto nie może być świadkiem przy sporządzeniu testamentu?

Nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu:

• kto nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych;
• niewidomy, głuchy lub niemy;
• kto nie może czytać i pisać;
• kto nie włada językiem, w którym spadkodawca sporządza testament;
• skazany prawomocnie wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania.

Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności. Pełnoletnim jest ten, kto ukończył lat osiemnaście. Również przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletniość, jednak dotyczy to tylko kobiet, i nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa. Pełnej zdolności do czynności prawnych nie mają natomiast osoby ubezwłasnowolnione częściowo i całkowicie.

Nie może być również świadkiem przy sporządzaniu testamentu osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść (a więc na przykład spadkobierca, czy osoba na rzecz której sporządzono zapis testamentowy). Nie mogą być również świadkami:

• małżonek tej osoby,
• jej krewni,
• powinowaci pierwszego i drugiego stopnia,
• osoby pozostające z nią w stosunku przysposobienia.

Co w sytuacji, gdy świadkiem testamentu była osoba dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść albo jej małżonek, krewny lub powinowaty pierwszego i drugiego stopnia oraz osoba pozostająca z nią w stosunku przysposobienia?

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Testament własnoręczny z ustanowieniem wykonawcy testamentu przejdź do formularza »

Jeżeli świadkiem była jedna z osób wymienionych wyżej, nieważne jest tylko postanowienie, które przysparza korzyści tej osobie, jej małżonkowi, krewnym lub powinowatym pierwszego lub drugiego stopnia albo osobie pozostającej z nią w stosunku przysposobienia. Jednakże gdy z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez nieważnego postanowienia spadkodawca nie sporządziłby testamentu danej treści, nieważny jest cały testament.

Podstawa prawna:
Art. 949, art. 950, art. 951, art. 952, art. 953, art. 956, art. 957 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (Dz.U.2014.121)