Rozwiązanie problemu
Warunki nabywania prawa do świadczenia wychowawczego oraz zasady przyznawania i wypłacania tego świadczenia określa ustawa z dnia 11 lutego 2016 roku o pomocy państwa w wychowaniu dzieci.
Definicję osoby samotnie wychowującej dziecko ustawodawca zawarł w art. 2 pkt 13 ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci. Osoba samotnie wychowująca dziecko oznacza pannę, kawalera, wdowę, wdowca, osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem.
Zgodnie z ustawą o pomocy państwa w wychowaniu dzieci, kryterium dochodowe określone zostało oddzielnie dla rodzin, których członkiem jest dziecko niepełnosprawne oraz pozostałych rodzin. Spełnienie kryterium dochodowego wymagane jest w przypadku przyznania prawa do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko (zob. art. 5 ust. 3 i 4 ustawy). Pierwszym dzieckiem w rodzinie jest jedyne lub najstarsze dziecko w rodzinie w wieku do ukończenia 18. roku życia (art. 2 pkt 14 ustawy).
Mamy dwa progi dochodowe: 800 złotych oraz 1200 złotych. Świadczenie wychowawcze przysługuje na pierwsze dziecko osobom uprawnionym, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 800,00 zł. Jeżeli członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne, świadczenie wychowawcze przysługuje na pierwsze dziecko, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1 200,00 zł. Zwiększone kryterium dochodowe obejmuje jedynie te rodziny, których członkiem jest dziecko niepełnosprawne. Ustawa definiuje pojęcie dziecka niepełnosprawnego w art. 2 pkt 9. Pojęcie to oznacza dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności. Z brzmienia art. 2 pkt 9 ustawy nie można wywieść, że dzieckiem niepełnosprawnym w rozumieniu tejże ustawy jest dziecko, które legitymuje się orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności, gdyż taki stopień niepełnosprawności nie został wymieniony przez ustawodawcę w tymże przepisie obok stopnia umiarkowanego i znacznego. Z kolei użyte w treści art. 2 pkt 9 ustawy sformułowanie "orzeczenie o niepełnosprawności określone w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych" dotyczy wyłącznie orzeczenia, o którym mowa w art. 4a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.) wydawanym dla osób, które nie ukończyły 16 roku życia mających naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
Również stanowisko sądów administracyjnych zdaje się być jednolite. Wskazują one, że nie można dokonać wykładni rozszerzającej przepisów, która prowadziłaby do objęcia nimi wszystkich osób mających niepełnosprawnego potomka (zob. wyrok WSA w Łodzi z dnia 11 stycznia 2017 r., II SA/Łd 715/16).
Organem właściwym ws. ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego jest wójt, burmistrz, prezydent miasta, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie wychowawcze lub otrzymującej świadczenie wychowawcze. Organem II instancji jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.
Podstawa prawna:
Art. 1, art. 2, art. 5 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t.j.Dz. U. z 2017 r. poz. 1851).
