Praktyczny poradnik: Umowa o alimenty – czym jest i czy warto ją zawierać?

Czym jest obowiązek alimentacyjny i kogo obciąża?

Obowiązek alimentacyjny to inaczej obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania, który obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.

Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem. Jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych, obowiązek alimentacyjny obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem, a jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi.

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Umowę o alimenty
przejdź do formularza »

Obowiązek alimentacji może także dotyczyć małżonka rozwiedzionego, czy małżonka pozostającego w separacji. Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni. Co ważne, obowiązek jednego małżonka do dostarczania środków utrzymania drugiemu małżonkowi po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji wyprzedza obowiązek alimentacyjny krewnych tego małżonka.

Zasadą jest ponadto, że obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Umowa alimentacyjna – forma

Konsekwencją obowiązywania zasady swobody umów jest również to, że strony mogą, co do zasady, zawrzeć umowę w dowolnej formie i będzie ona ważna i skuteczna, o ile ustawa nie przewiduje dla danej czynności prawnej formy szczególnej pod rygorem nieważności. Dlatego też umowę o alimenty można zawrzeć w dowolnej formie, nawet ustnej, jednak z uwagi na cele dowodowe zaleca się zawieranie kontraktów w formie pisemnej.

Kiedy umowę alimentacyjną zawiera się w formie aktu notarialnego?

Umowę o alimenty można także zawrzeć w formie aktu notarialnego. Formę taką wybiera się dla umowy, w której dłużnika alimentacyjny (osoba zobowiązująca się do świadczenia tytułem alimentów w określony przez strony sposób) poddaje się egzekucji. Wówczas taki akt notarialny stanowi tytuł egzekucyjny. Jeżeli więc dłużnik alimentacyjny nie dochowuje obowiązku alimentacji, wówczas wierzyciel alimentacyjny może złożyć taki akt notarialny w sądzie wraz z wnioskiem o nadanie mu klauzuli wykonalności. Po nadaniu przez sąd klauzuli wykonalności, umowa w formie aktu notarialnego staje się tytułem wykonawczym, takim samym, jak wyrok sądu zasądzający alimenty i stanowi podstawę wszczęcia przez komornika postępowania egzekucyjnego.

Jakie postanowienia znajdziemy w umowie o alimenty?

Nim przejdziemy do omówienia typowych postanowień umowy o alimenty, warto zaznaczyć, że tak jak w przypadku każdej innej umowy, umowa alimentacyjna zawiera oznaczenie daty i miejsca jej zawarcia oraz dokładne określenie stron poprzez wskazanie:

• imienia i nazwiska:
• adresu zamieszkania;
• serii i numeru dowodu tożsamości;
• numeru PESEL;
• oznaczenia, która strona jest Uprawnionym, a która Zobowiązanym.

Jeżeli już określiliśmy strony, przechodzimy do postanowień szczegółowych umowy. W umowie alimentacyjnej znajdziemy między innymi:

• zobowiązanie Zobowiązanego do wykonywania ustawowego obowiązku alimentacyjnego;
• określenie sposobu wykonania tego obowiązku (na przykład poprzez zapłatę co miesiąc określonej sumy pieniężnej na wskazany w umowie numer rachunku bankowego);
• klauzulę odnoszącą się do zmiany stosunków dotyczących usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej lub możliwości zarobkowych i majątkowych osoby zobowiązanej.

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Umowę o alimenty przejdź do formularza »

Podstawa prawna:
Art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (Dz.U.2014.121)
Art. 60, art. 128, art. 129, art. 130, art. 132, art. 138 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U.2012.788).