Spis treści
Celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych. Świadczenie wychowawcze, przysługuje obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej oraz innym osobom, którym na podstawie przepisów wspólnotowych oraz umów międzynarodowych przyznane zostały analogiczne do posiadanych przez obywateli prawa w zakresie świadczeń społecznych. Jednocześnie ustawa warunkuje prawo do świadczenia wychowawczego od zamieszkiwania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres, w którym świadczenie to ma przysługiwać, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej. Świadczenie wychowawcze – w wysokości 500,00 zł miesięcznie – na drugie i kolejne dziecko w rodzinie, do dnia ukończenia przez dziecko 18 roku życia, przysługuje:
- matce,
- ojcu,
- opiekunowi faktycznemu dziecka,
- opiekunowi prawnemu dziecka
– bez względu na wysokość dochodu. Świadczenie wychowawcze przysługuj także na pierwsze dziecko, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 800,00 zł. Jeżeli członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne, świadczenie wychowawcze przysługiwać będzie na pierwsze dziecko jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1 200,00 zł.
Ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz jego wypłata następuje odpowiednio na wniosek matki, ojca, opiekuna faktycznego dziecka albo opiekuna prawnego dziecka, który składa się w urzędzie gminy lub miasta, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie wychowawcze. Wniosek może być składany także drogą elektroniczną za pomocą systemu teleinformatycznego:
- utworzonego przez ministra właściwego do spraw rodziny, udostępnianego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych,
- systemów banków krajowych świadczących usługi drogą elektroniczną spełniających określone ustawą wymogi.
Co w sytuacji, gdy o świadczenie wychowawcze – w związku z opieką nad tym samym dzieckiem – ubiegają się oboje rodzice?
W przypadku zbiegu prawa rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka do świadczenia wychowawczego, świadczenie to wypłaca się temu z rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka, który faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem. Jeżeli opieka nad dzieckiem sprawowana jest równocześnie przez oboje rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka, świadczenie wychowawcze wypłaca się temu, kto pierwszy złoży wniosek. W przypadku, gdy po złożeniu wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego przez rodzica, opiekuna prawnego dziecka lub opiekuna faktycznego dziecka drugi rodzic, opiekun prawny dziecka lub opiekun faktyczny dziecka złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego w związku z opieką nad tym samym dzieckiem, organ właściwy ustali kto sprawuje opiekę i w tym celu może zwrócić się do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, w celu ustalenia osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem. Na marginesie dodajmy, że w przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, kwotę świadczenia wychowawczego przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę tego świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które to świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia wychowawczego przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.
A co z rodzinami zastępczymi?
Zgodnie z ustawą, rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka będzie przysługiwał tzw. „dodatek wychowawczy” w wysokości świadczenia wychowawczego, na każde umieszczone w takiej placówce dziecko w wieku do ukończenia 18. roku życia.
Świadczenie wychowawcze także dla samotnych rodziców, bez względu na zasądzone alimenty
Ustawa umożliwia uzyskanie świadczenia wychowawczego także samotnym rodzicom bez względu na to czy zostało ustalone na rzecz dziecka świadczenie alimentacyjne, przy zachowaniu ogólnych kryteriów dochodowych.
Kiedy świadczenie wychowawcze nie przysługuje?
Świadczenie wychowawcze nie przysługuje, jeżeli:
• dziecko pozostaje w związku małżeńskim;
• dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej, pełnoletnie dziecko ma ustalone prawo do świadczenia wychowawczego na własne dziecko, członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia wychowawczego, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Mechanizmy zabezpieczające przed marnotrawieniem świadczenia wychowawczego
Ustawa wprowadza mechanizm, zgodnie z którym w przypadku, gdy osoba otrzymująca świadczenie na dziecko, marnotrawi wypłacane jej świadczenie wychowawcze lub wydatkuje je niezgodnie z celem, organ właściwy przekazuje należne osobie świadczenie wychowawcze, w całości lub w części, w formie rzeczowej lub w formie opłacania usług.
Podstawa prawna:
Art. 1, art. 4, art. 5, art. 13 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U.2016.195).
Źródło:
W artykule wykorzystano informacje dotyczące ustawy z dnia 11 lutego 2016 roku o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, dostępne na oficjalnej stronie internetowej Prezydenta RP.
