Rodzinne domy pomocy

Rodzinne domy pomocy

Rodzinny dom pomocy stanowi formę usług opiekuńczych i bytowych świadczonych całodobowo przez osobę fizyczną lub organizację pożytku publicznego dla nie mniej niż trzech i nie więcej niż ośmiu zamieszkujących wspólnie osób wymagających z powodu wieku lub niepełnosprawności wsparcia w tej formie. Korzystać z usług opiekuńczych i bytowych w formie rodzinnego domu pomocy może osoba wymagająca z powodu wieku lub niepełnosprawności pomocy innych, w przypadku braku możliwości zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania. Osobę wymagającą wsparcia w formie usług świadczonych przez rodzinny dom pomocy kieruje się do tego domu na pobyt okresowy albo pobyt stały.

W rodzinnym domu pomocy prowadzonym przez osobę fizyczną usługi bytowe i opiekuńcze są realizowane bezpośrednio przez tę osobę, a w przypadku rodzinnego domu pomocy prowadzonego przez organizację pożytku publicznego usługi te są realizowane przez osobę kierującą rodzinnym domem pomocy, która zamieszkuje w rodzinnym domu pomocy. Świadczenie usług bytowych i opiekuńczych w rodzinnym domu pomocy powinno uwzględniać stan zdrowia, sprawność fizyczną i intelektualną oraz indywidualne potrzeby i możliwości osoby przebywającej w rodzinnym domu pomocy, a także prawa człowieka, w tym w szczególności prawo do poszanowania i ochrony godności, wolności, intymności i poczucia bezpieczeństwa, oraz ochronę dóbr osobistych. Sposób świadczenia usług bytowych i opiekuńczych w rodzinnym domu pomocy jest ustalany w formie pisemnej z osobą korzystającą z usług rodzinnego domu pomocy, jej pełnomocnikiem albo opiekunem prawnym przed skierowaniem do tego domu.

Usługi opiekuńcze i bytowe świadczone przez rodzinny dom pomocy

Osobom przebywającym w rodzinnym domu pomocy zapewnia się, dostosowane do ich sprawności psychofizycznej, całodobowe:

1. usługi bytowe:
   • miejsce pobytu,
   • wyżywienie,
   • utrzymanie czystości;
2. usługi opiekuńcze:
   • udzielanie pomocy w zaspakajaniu codziennych potrzeb życiowych,
   • pielęgnację, w tym pielęgnację w czasie choroby,
   • kontakty z otoczeniem,
   • inne czynności wynikające z indywidualnych potrzeb.

Osobom przebywającym w rodzinnym domu pomocy udostępnia się informacje o przysługujących im prawach, w tym o prawie do wnoszenia skarg, przez umieszczenie tej informacji w widocznym, ogólnie dostępnym miejscu. Osobom niepełnosprawnym rodzinny dom pomocy umożliwia korzystanie z usług terapeutycznych i rehabilitacyjnych oraz udział w aktywizacji zawodowej. Istotne jest również to, że osoby spokrewnione lub inne osoby bliskie niespokrewnione mają zapewnioną możliwość swobodnego kontaktu z osobą przebywającą w rodzinnym domu pomocy.

Zakres usług bytowych

W rodzinnym domu pomocy zapewnia się w zakresie usług bytowych dotyczących:

1. miejsca pobytu:
   1. swobodny dostęp do budynku i jego otoczenia,
   2. budynek i jego otoczenie bez barier architektonicznych, z zastosowaniem udogodnień dla osób niepełnosprawnych,
   3. pokoje mieszkalne usytuowane na parterze budynków wielokondygnacyjnych, jeżeli budynki takie nie posiadają wind – w przypadku osób o ograniczonych możliwościach swobodnego przemieszczania się,
   4. pokoje mieszkalne, nie więcej niż dwuosobowe, wyposażone w łóżko lub tapczan, szafę, stół, krzesła, szafkę nocną dla każdej osoby oraz inny niezbędny sprzęt wynikający z indywidualnych potrzeb osoby korzystającej z usług rodzinnego domu pomocy, z tym że:

• pokój jednoosobowy – o powierzchni nie mniejszej niż 12 m2,
• pokój dwuosobowy – o powierzchni nie mniejszej niż po 8 m2 na osobę,

e. pomieszczenia wspólnego użytkowania:

• pokój dziennego pobytu służący jako jadalnia,
• kuchnię dostępną dla wszystkich mieszkańców domu,
• pomieszczenie pomocnicze do prania i suszenia,
• jedną łazienkę dla nie więcej niż 5 osób i jedną toaletę dla nie więcej niż 4 osób, wyposażone stosownie do potrzeb osób korzystających z tych pomieszczeń;

2. wyżywienia:

1. co najmniej 3 posiłki dziennie, w tym posiłki dietetyczne – zgodnie ze wskazaniem lekarza,
2. przerwę między posiłkami nie krótszą niż 4 godziny, przy czym ostatni posiłek nie wcześniej niż o godzinie 1800,
3. dostępność do drobnych posiłków i napojów między posiłkami, o których mowa w lit. a,
4. możliwość spożywania posiłków w pokoju mieszkalnym, a w razie potrzeby – karmienie,
5. możliwość samodzielnego korzystania z kuchni;

3. utrzymania czystości:

1. środki higieny osobistej, środki czystości, przybory toaletowe i inne przedmioty niezbędne do higieny osobistej,
2. sprzątanie pomieszczeń w miarę potrzeby, nie rzadziej niż raz dziennie.

Zakres usług opiekuńczych

W rodzinnym domu pomocy zapewnia się w zakresie usług opiekuńczych:

• w miarę potrzeby pomoc w myciu, kąpaniu i ubieraniu;
• pomoc w przyjmowaniu leków;
• opiekę higieniczną, w tym pomoc w korzystaniu ze świadczeń zdrowotnych oraz w zakupie niezbędnych leków zaleconych przez lekarza;
• organizowanie czasu wolnego;
• czynny udział w codziennym życiu rodzinnym;
• niezbędną pomoc w załatwianiu spraw osobistych;
• organizowanie świąt i uroczystości;
• możliwość odbywania praktyk religijnych;
• pomoc w zakupie odzieży i obuwia oraz niezbędnych artykułów osobistego użytku.
• Decyzja w sprawie skierowania do rodzinnego domu pomocy
• Decyzję w sprawie skierowania do rodzinnego domu pomocy wydaje kierownik ośrodka pomocy społecznej na podstawie:
• rodzinnego wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez pracownika socjalnego ośrodka;
• zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań zdrowotnych do umieszczenia w rodzinnym domu pomocy, uzupełnionego wskazaniem pielęgniarskim co do zakresu wymaganych usług opiekuńczych;
• dowodu otrzymywania emerytury, renty lub zasiłku stałego.

Decyzja w sprawie skierowania do rodzinnego domu pomocy

Decyzję w sprawie skierowania do rodzinnego domu pomocy wydaje kierownik ośrodka pomocy społecznej na podstawie:

• rodzinnego wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez pracownika socjalnego ośrodka;
• zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań zdrowotnych do umieszczenia w rodzinnym domu pomocy, uzupełnionego wskazaniem pielęgniarskim co do zakresu wymaganych usług opiekuńczych;
• dowodu otrzymywania emerytury, renty lub zasiłku stałego.

Decyzja w sprawie skierowania do rodzinnego domu pomocy na pobyt okresowy jest wydawana na okres przystosowawczy trwający nie krócej niż 3 miesiące. Po zakończeniu okresu przystosowawczego wydaje się decyzję w sprawie skierowania do rodzinnego domu pomocy na pobyt stały.

Odpłatność

Pobyt w rodzinnym domu pomocy jest odpłatny do wysokości odpowiadającej poniesionym miesięcznym wydatkom ustalonym w umowie dotyczącej prowadzenia rodzinnego domu pomocy zawartej między gminą a osobą fizyczną albo organizacją pożytku publicznego, prowadzącymi rodzinny dom pomocy. Opłatę z tytułu pobytu w rodzinnym domu pomocy wnosi się do kasy gminy lub na rachunek bankowy gminy.

Podsumowanie

Rodzinny dom pomocy  jest formą aktywności państwa w sferze pomocy społecznej, skierowaną do osób, w stosunku do których nie ma możliwości zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania, a zainteresowane osoby z racji wieku, wymagają pomocy innych osób. Domy te świadczą usługi bytowe i opiekuńcze w budynku mieszkalnym jednorodzinnym, którego właścicielem lub najemcą jest osoba fizyczna albo organizacja pożytku publicznego prowadząca dom. Skierowanie do tego typu domu wymaga wydania decyzji przez właściwego kierownika ośrodka pomocy społecznej. Pobyt w domu jest odpłatny, a wysokość miesięcznej opłaty określona jest w decyzji o skierowaniu do placówki. Z osobą prowadzącą dom kierownik ośrodka pomocy społecznej zawiera umowę, w której w szczególności określone są wydatki na świadczone przez dom usługi. Miesięczna opłata, określona w decyzji o skierowaniu, przekazywana jest natomiast osobie prowadzącej dom (por. I. Sierpowska, Komentarz do art. 52 ustawy o pomocy społecznej, LEX; postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 18 grudnia 2014 r. sygn. akt II SA/Op 430/14).

Podstawa prawna:
Art. 52 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U.2016.930).
§2 §3 §4 §5 §6 §7 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 maja 2012 r. w sprawie rodzinnych domów pomocy (Dz.U.2012.719).