Spis treści
Jak rozpocząć sprawę o podział majątku?
Postępowanie o podział majątku jest postępowaniem nieprocesowym, więc aby je wszcząć należy złożyć do sądu odpowiedni wniosek. Wniosek o podział majątku wspólnego składa się do sądu rejonowego właściwego według miejsca położenia majątku i składa się go po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, czyli najczęściej po rozwodzie. Co istotne, wniosek taki można też zawrzeć w pozwie rozwodowym, jednak sąd rozpozna go tylko wtedy, gdy podział majątku w czasie rozwodu nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Czyli oznacza to, że małżonkowie powinni być zgodni co do składników, które wchodzą w skład ich majątku, a także zgodni co do samego sposobu podziału tego majątku – wskazuje adwokat Agata Koschel-Sturzbecher z Poznania.
Istotne jest też, że sąd prowadzący sprawę rozwodową może dokonać tylko częściowego podziału majątku, dot. tylko części majątku, np. w sytuacji, gdy małżonkowie doszło do porozumienia co do podziału odnośnie tylko niektórych składników majątku. Ułatwi i usprawni to późniejsze ewentualne postępowanie o podział.
Zobacz również: Co to jest intercyza? Wniosek o rozdzielność majątkową
Co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków, a co w skład majątku osobistego?
Elementy wchodzące w skład majątku wspólnego po ślubie określa kodeks rodzinny i opiekuńczy. Są to:
● wynagrodzenie za pracę i dochody z każdej innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
● dochody z majątku wspólnego oraz dochody z majątku osobistego małżonków,
● środki znajdujące się na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego należącego do każdego z małżonków,
● kwoty składek zewidencjonowanych na tzw. subkoncie emerytalnym (w zw. z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych).
Jeśli chodzi o majątek osobisty małżonków, to także jego elementy określone zostały w kodeksie rodzinnym i nieletnich. Są to m.in.:
● przedmioty nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej (czyli przed ślubem),
● przedmioty, które małżonek odziedziczył lub były mu darowane przez umowę darowizny, chyba, że spadkodawca lub darczyńca wyraźnie określi, iż dany przedmiot ma wejść w małżeńską wspólność majątkową małżonków,
● przedmioty, które służą wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
● prawa niezbywalne (takie, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie),
● przedmioty, które małżonek uzyskał z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia (nie dotyczy renty dla poszkodowanego małżonka z powodu utraty zdolności do pracy zarobkowej),
● przedmioty uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
● prawa autorskie i prawa pokrewne (także prawa własności przemysłowej i inne prawa twórcy).
Wniosek o podział majątku i koszty z tym związane
Składając wniosek o podział majątku do sądu, należy go opłacić, opłata wynosi 1000 zł lub 300 zł, zależy to od tego, czy wniosek co do podziału jest sporny, czy też zgodny. Sądy uznają wniosek za zgody, gdy małżonkowie przedstawiają plan spłaty, czyli gdy osiągnęli porozumienie zarówno co do tego jakie składniki wchodzą w ich majątek wspólny, jak i co do sposobu podziału poszczególnych składników majątku. W sytuacji, gdy kwestia jest sporna, małżonkowie mogą w postępowaniu przedstawić swoje stanowiska w sprawie i finalnie decyzje podejmie sąd.
Długość i zawiłość sprawy oczywiście zależy od stopnia skomplikowania, co najczęściej wiąże się z wielością składników majątku wspólnego, zwłaszcza, gdy w jego skład wchodzą też nieruchomości. Dużo zależy tu też od nastawienia byłych małżonków, jeśli uda im się porozumieć i pójść na kompromis co do niektórych kwestii to postępowanie nie powinno trwać długo, jednak w przypadku dużego sporu, postępowanie o podział majątku będzie mogło trwać nawet kilka lat.
Jak podzielony będzie majątek?
Główną zasadą jest, iż majątek małżonków dzielony jest po równo. Jednak prawo daje możliwość, by w szczególnych przypadkach, każdy z małżonków mógł żądać ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym- uwzględnia się wtedy stopień, w którym każdy z małżonków przyczynił się do procesu powstawania tego majątku. Chodzi tu oczywiście o przyczyny dotyczące nieprzyczyniania się małżonka do powstawania majątku. Jednak nie ma to odniesienia w sytuacji, gdy małżonkowie przykładowo ustalili, iż żona będzie zajmowała się domem i dziećmi i nie będzie pracować zawodowo, a mąż będzie zarabiał na utrzymanie rodziny.
Zasada równości udziałów w majątku wspólnym może zostać z ważnych powodów zmodyfikowana przez wykazanie, że udział jednego z małżonków jest większy niż drugiego. Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie wskazuje, iż odejście od zasady równości udziałów możliwe jest jedynie wtedy, gdy małżonek, przeciwko któremu skierowane jest żądanie, w sposób rażący i uporczywy nie przyczynia się do powiększania majątku wspólnego stosownie do swych sił i możliwości zarobkowych. Nie w każdym zatem przypadku istnienia różnicy w przyczynianiu się do powiększenia majątku wspólnego art. 43 § 2 k.r.o. powinien być zastosowany (por. postanowienie SN z 26.11.1973 r.). W orzecznictwie sądów powszechnych wskazuje się też, że powodem ustalenia nierównych podziałów może być np. pijaństwo, trwonienie majątku, narkomania, hazard, alkoholizm.
