Świadczenia rodzinne: Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania osobistej opieki a prawo do świadczenia rodzicielskiego

Rozwiązanie problemu

Zasady przyznawania świadczenia rodzicielskiego reguluje art. 17c ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, który w ustępie 1 określa krąg podmiotów, którym przysługuje świadczenie rodzicielskie, z uwzględnieniem ust. 2, który enumeratywnie wymienia przypadki, w których świadczenie rodzicielskie przysługuje ojcu dziecka.

Świadczenie rodzicielskie przysługuje:

• matce albo ojcu dziecka;
• opiekunowi faktycznemu dziecka w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia;
• rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia;
• osobie, która przysposobiła dziecko, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia.

Świadczenie rodzicielskie przysługuje ojcu dziecka w przypadku:

• skrócenia na wniosek matki dziecka okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego, po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia, zasiłku lub uposażenia za okres co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka;
• śmierci matki dziecka;
• porzucenia dziecka przez matkę.

W ust. 3 art. 17c ustawodawca określił okresy przysługiwania świadczenia rodzicielskiego.

Świadczenie rodzicielskie przysługuje przez okres:

• 52 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, przysposobienia jednego dziecka lub objęcia opieką jednego dziecka;
• 65 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia dwojga dzieci lub objęcia opieką dwojga dzieci;
• 67 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia trojga dzieci lub objęcia opieką trojga dzieci;
• 69 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia czworga dzieci lub objęcia opieką czworga dzieci;
• 71 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia pięciorga i więcej dzieci lub objęcia opieką pięciorga i więcej dzieci.

W art. 17c ust. 8 ustawodawca ustanowił zasady przyznawania osobie uprawnionej omawianego świadczenia wskazując, że po pierwsze, przysługuje w tym samym czasie jedno świadczenie rodzicielskie bez względu na liczbę wychowywanych dzieci, po drugie przysługuje jedno świadczenie rodzicielskie w związku z wychowywaniem tego samego dziecka. Jednocześnie w art. 17c ust. 9, w punktach od 1 do 5, ustawodawca wymienił negatywne przesłanki przyznania prawa do świadczenia rodzicielskiego, których zaistnienie wyklucza możliwość uzyskania świadczenia rodzicielskiego na dziecko, przy czym mogą to być okoliczności związane z sytuacją prawną i faktyczną zarówno osoby sprawującej opiekę, jak i osoby wymagającej opieki. W pkt 4 ust. 9 art. 17c ustawy o świadczeniach rodzinnych ustalono, że świadczenie rodzicielskie nie przysługuje, jeżeli w związku z wychowywaniem tego samego dziecka lub w związku z opieką nad tym samym dzieckiem jest już ustalone prawo do świadczenia rodzicielskiego, dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. Z podanej regulacji wynika, że ustawodawca zastrzegł możliwość pobierania wyłącznie jednego świadczenia z wymienionych w tym przepisie związanego z opieką lub wychowywaniem tego samego dziecka.

Pytająca chce ubiegać się o świadczenie rodzicielskie w związku z urodzeniem drugiej córki, natomiast świadczenie pielęgnacyjne zostało przyznane jej z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania osobistej opieki nad pierwszą z córek. Tym samym – na gruncie ustawy o świadczeniach rodzinnych – brak jest przeszkód do uzyskania świadczenia rodzicielskiego na dziecko w sytuacji posiadania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego przyznanego na inną osobę (pierwsze dziecko) wymagającą opieki.

Na marginesie należy wskazać, że w art. 27 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych wskazano, że w przypadku zbiegu uprawnień do następujących świadczeń:

1. świadczenia rodzicielskiego lub
2. świadczenia pielęgnacyjnego, lub
3. specjalnego zasiłku opiekuńczego, lub
4. dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, lub
5. zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów

– przysługuje jedno z tych świadczeń wybrane przez osobę uprawnioną.

Art. 27 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych dotyczy prawa do przyznania jednego ze świadczeń rodzinnych na skutek zbiegu uprawnień w sytuacji wychowania lub opieki nad tym samym dzieckiem, a nie dotyczy przypadku, gdy mamy do czynienia ze zbiegiem uprawnień z tytułu wychowywania lub opieki nad różnymi dziećmi.

Podsumowanie

Mając na uwadze powyższe uwagi należy stwierdzić, że można ubiegać się o świadczenia rodzicielskiego na drugie dziecko, gdy na pierwsze zostało przyznane świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.

Podstawa prawna:

Art. 17c, art. 27 ustawy z dnia  28 listopada 2003 r. – o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U.2016.1518).