Spis treści
Cel pomocy osobom uprawnionym do alimentów
Ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów ma na celu wspieranie osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej z powodu niemożności wyegzekwowania alimentów. Określa ona między innymi warunki nabywania prawa do świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów. Należy pamiętać, że choć dostarczanie środków utrzymania osobom, które nie są w stanie samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb, a w szczególności dzieciom, jest w pierwszej kolejności obowiązkiem wskazanych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym członków ich rodziny, to państwo zobligowane jest wspierać osoby ubogie, które nie są w stanie samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb i nie otrzymują należnego im wsparcia od osób należących do kręgu zobowiązanych wobec nich do alimentacji.
O ustalenie prawa do świadczeń alimentacyjnych oraz ich wypłaty na rzecz małoletniego może ubiegać się jego przedstawiciel ustawowy
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz ich wypłata następują odpowiednio na wniosek osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego. Zatem konieczne jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, kto jest przedstawicielem ustawowym małoletniego. Ponieważ przepisy ustawy o ochronie osób uprawnionych do alimentów nie rozstrzygają kwestii przedstawicielstwa ustawowego należy w związku z tym odnieść się do przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Zgodnie z art. 98 § 1 k.r.o., rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Jeżeli jednak jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu. Natomiast jeżeli żadnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska albo jeżeli rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę. Z kolei stosownie do art. 155 § 1 i 2 k.r.o. opiekun sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem pozostającego pod opieką, podlegając przy tym nadzorowi sądu opiekuńczego. Wreszcie wskazać należy, iż stosownie do art. 178 § 1 k.r.o. można ustanowić także kuratora, którego ustanawia się w wypadkach w ustawie przewidzianych. W zakresie nieuregulowanym przez przepisy, które przewidują ustanowienie kuratora, stosuje się odpowiednio do kurateli przepisy o opiece z zachowaniem przepisów Działu II. Co to oznacza? Otóż oznacza to, że przedstawicielem dziecka może być wyłącznie jego rodzic albo ustanowiony przez sąd opiekun, bądź kurator. Kurator jest zatem przedstawicielem ustawowym osoby, dla której został ustanowiony a istotą jego działania jest ochrona praw osoby, która nie może prowadzić swoich spraw lub też potrzebują pomocy przy ich prowadzeniu.
Jadwiga – jako kurator do spraw majątkowych – może wnosić o ustalenie prawa do świadczeń alimentacyjnych oraz ich wypłaty na rzecz małoletniej wnuczki
Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, Jadwiga została ustanowiona kuratorem do spraw majątkowych swojej małoletniej wnuczki Ani. W tym właśnie zakresie uzyskała ona prawo do reprezentacji swojej wnuczki, jest zatem jej przedstawicielem ustawowym w sprawach majątkowych. Oznacza to, że z chwilą nałożenia na Jadwigę obowiązku kuratora do spraw majątkowych swojego małoletniej wnuczki, uzyskała ona prawo do występowania na gruncie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów o ustalenie prawa do świadczeń alimentacyjnych oraz ich wypłaty. Przedstawione stanowisko jest zgodne z obowiązującą linią orzecznicza. Jak wskazał również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, z chwilą nałożenia na osobę w trybie art. 178 § 1 k.r.o. obowiązku kuratora do spraw majątkowych swojego małoletniego wnuka, osoba ta uzyskuje legitymację do występowania na podstawie przepisu art. 15 ust. 1 u.p.o.u.a. o ustalenie prawa do świadczeń alimentacyjnych oraz ich wypłaty (zob. wyrok WSA w Łodzi z dnia 20 listopada 2012 roku, sygn. akt II SA/Łd 835/12).
Podstawa prawna:
Art. 94, art. 95, art. 98, art. 99, art. 155, art. 178 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U.2015.2082)
Art. 1, art. 15 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U.2016.169).
