Spis treści
Ustawowy zapis naddziałowy
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, małżonek dziedziczący z ustawy w zbiegu z innymi spadkobiercami, wyjąwszy zstępnych spadkodawcy, którzy mieszkali z nim razem w chwili jego śmierci, może żądać ze spadku ponad swój udział spadkowy przedmiotów urządzenia domowego, z których za życia spadkodawcy korzystał wspólnie z nim lub wyłącznie sam.
Z uprawnienia opisanego wyżej może skorzystać małżonek, który dziedziczy na podstawie ustawy. W przypadku dziedziczenia testamentowego powyższe regulacje nie mają zastosowania. Co również istotne, uprawnienie małżonka z tytułu zapisu naddziałowego jest wyłączone, jeśli wspólnie z nim do spadku dochodzą zstępni spadkodawcy, którzy mieszkali z nim w chwili jego śmierci.
Wyłączenie możliwości skorzystania z zapisu naddziałowego
Zgodnie z normą art. 935(1) KC małżonek pozostający w separacji zostaje wyłączony od dziedziczenia ustawowego. W związku z powyższym nie może on również skorzystać z instytucji ustawowego zapisu naddziałowego. Podobnie z uprawnienia tego nie skorzysta małżonek, który został uznany za niegodnego lub wyłączony od dziedziczenia na podstawie art. 940 KC, a także małżonek, który zrzekł się dziedziczenia lub odrzucił spadek.
Opisywane uprawnienie nie przysługuje również małżonkowi wtedy, gdy wspólne pożycie małżonków ustało za życia spadkodawcy. Taka sytuacja ma miejsce np. w razie tzw. separacji faktycznej. Należy podkreślić, że chodzi tu o taką relację małżonków, w której brak więzi psychicznej, fizycznej i gospodarczej, przy czym wygaśnięcie tej więzi nie może być spowodowane szczególnymi okolicznościami, takimi jak np. choroba i pobyt w szpitalu. W takie sytuacji wyłączenie uprawnienia z tytułu zapisu naddziałowego nie znajdzie zastosowania.
Roszczenie małżonka
Roszczenie małżonka staje się wymagalne z chwilą śmierci spadkodawcy, czyli z chwilą otwarcia spadku. Może on wówczas żądać wydania przedmiotów urządzenia domowego od spadkobierców.
Podstawa prawna:
Art. 935(1), art. 939, art. 940 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U.2017.459).
