Projekt budowlany to jeden z najważniejszych nośników, na jakim utrwalane są utwory architektoniczne. Obecnie obowiązujące przepisy prawa budowlanego uzależniają realizację większości projektowanych obiektów od stworzenia projektu budowlanego. Warto zatem wiedzieć, co kryje się pod tym pojęciem.
Projekt budowlany składa się z kliku części:
Projekt architektoniczno-budowlany jest częścią projektu budowlanego, którego zakres regulują przepisy ustawy z 7 lipca 1994 r. prawo budowlane oraz wydane na podstawie odpowiedniego przepisu ustawy rozporządzenie Ministra Infrastruktury.
Projekt architektoniczno-budowlany określa funkcję, formę oraz konstrukcję projektowanego obiektu. Projekt ten powinien zawierać zwięzły opis techniczny oraz część rysunkową.
Opis techniczny powinien określać m.in. przeznaczenie i program użytkowy obiektu budowlanego oraz jego charakterystyczne parametry techniczne, w szczególności: kubaturę, zestawienie powierzchni, wysokość i długość; formę architektoniczną i funkcję obiektu; układ konstrukcyjny obiektu, zastosowane schematy konstrukcyjne; rozwiązania zasadniczych elementów wyposażenia budowlano-instalacyjnego, zapewniające użytkowanie obiektu zgodnie z przeznaczeniem; rozwiązania i sposób funkcjonowania zasadniczych urządzeń instalacji technicznych; charakterystykę energetyczną obiektu; dane techniczne obiektu charakteryzujące wpływ obiektu budowlanego na środowisko.
Część rysunkowa projektu, bardziej istotna z punktu widzenia prawa autorskiego, powinna przedstawiać m.in. elewacje w liczbie dostatecznej do wyjaśnienia formy architektonicznej obiektu budowlanego oraz jego wyglądu zewnętrznego ze wszystkich widocznych stron, z określeniem graficznym lub opisowym na rysunku wykończeniowych materiałów budowlanych i kolorystyki elewacji; rzuty wszystkich charakterystycznych poziomów obiektu, w tym widok dachu lub przekrycia oraz przekroje przeprowadzone w charakterystycznych miejscach obiektu; podstawowe urządzenia instalacji ogólnotechnicznych i technologicznych lub ich części; zasadnicze elementy wyposażenia technicznego, ogólnobudowlanego, umożliwiającego użytkowanie obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.
Dodatkowo część rysunkowa powinna być zaopatrzona w niezbędne oznaczenia graficzne i wyjaśnienia opisowe umożliwiające jednoznaczne odczytanie projektu budowlanego.
Projekt zagospodarowania działki lub terenu stanowi drugą część projektu budowlanego. Podobnie jak projekt architektoniczno-budowlany składa się z części opisowej oraz rysunkowej, sporządzonej na kopii aktualnej mapy z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Projekt zagospodarowania działki lub terenu określa granice działki, usytuowanie, obrys i układy istniejących i projektowanych obiektów budowlanych, sieci uzbrojeń terenu, układ komunikacyjny, układ zieleni itp. W przypadku pojedynczych obiektów projekt zagospodarowania działki nie będzie raczej stanowił nośnika utworu architektonicznego. Natomiast w przypadku zespołu obiektów usytuowanych na większej przestrzeni projekt taki uznać można za nośnik utworu urbanistycznego lub urbanistyczno-architektonicznego.
Projekt architektoniczno-budowlany, który stanowi doprecyzowanie projektu koncepcyjnego, bez wątpienia jest nośnikiem utworu architektonicznego. Na pytanie, czy będzie utworem samoistnym, czy zależnym już próbowałem odpowiedzieć.
W pewnych przypadkach stworzenie takiego projektu może stanowić jedynie czynność techniczną, ale o tym już wspominałem. W skrócie – może zdarzyć się, że działalność twórcza skończy się na etapie projektu koncepcyjnego i na późniejszych etapach nie dokonuje się już zmian, ani twórczych uzupełnień. W takich wypadkach projekt architektoniczno-budowlany będzie nośnikiem utworu architektonicznego zawartego w koncepcji, jego zwielokrotnieniem. Regułą jednak będzie, że projekt budowlany będzie utworem zależnym wobec koncepcji.
Utwór architektoniczny utrwalony w postaci projektu budowlanego podlega oczywiście ochronie na gruncie prawa autorskiego, ze wszystkimi tego konsekwencjami. Jest to jednak zazwyczaj dość „obszerny materiał”, zatem z całą pewnością nie wszystkie jego elementy będą podlegały ochronie, ponieważ na projekt budowlany składa się zazwyczaj również szereg dzieł, których nie można uznać za twórcze.
Problematyczne jest, czy ochroną prawno-autorską objęte będą wszystkie projekty branżowe, wchodzące w skład projektu budowlanego, ale o tym innym razem.
