Stanowisko Komisji Nadzoru Finansowego dotyczące zapewnienia seniorom bezpiecznej możliwości korzystania z tzw. odwróconej hipoteki zostało przedstawiane kilkukrotnie w mediach przez jej rzecznika. Doniesienia te są niepokojące zarówno dla seniorów, jak i wiarygodnych firm działających na tym rynku. Zakazanie działalności w tym sektorze podmiotom innym niż ubezpieczyciele, czy banki ograniczy znacznie konkurencję, a tym samym pozostaje w sprzeczności z zasadami zawartymi w Konstytucji RP. Wdrożenie tej propozycji naruszyłoby m.in. art. 22 Konstytucji RP (zakazujący ograniczenia swobody działalności gospodarczej i mówiący o przeciwdziałaniu powstawaniu monopoli), oraz art. 64 (wskazujący, że własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności). Ponadto projekt godzi także w konstytucyjną swobodę zawierania umów, do której odnosi się art. 353 KC.
Pieniądze przeznaczone na prace nad ustawą zmarnowane?
Rozwiązanie, które w mediach przedstawia KNF byłoby też zaprzepaszczeniem trwających od ponad trzech lat prac, w wyniku których powstał projekt ustawy uwzględniający równoległe działanie na rynku odwróconej hipoteki modeli sprzedażowych (np. renta dożywotnia) i kredytowych (odwrócony kredyt hipoteczny). Taki mechanizm funkcjonuje z powodzeniem od wielu lat w krajach takich jak m.in. Australia, Stany Zjednoczone i Wielka Brytania, w których seniorzy wykorzystując majątek zgromadzony w postaci nieruchomości, mogą podnieść standard swojego życia.
„Ustawa, nad którą pracują urzędnicy w Ministerstwie Gospodarki i Ministerstwie Finansów umożliwiłaby dalszy rozwój rynku odwróconej hipoteki w Polsce. Z kolei rozwiązanie proponowane przez KNF grozi zahamowaniem rozwoju sektora. Ograniczenie konkurencji, ograniczenie swobody prowadzenia działalności gospodarczej, dyskryminacja osób, które nie mają rodziny oraz ograniczenie swobody zawierania umów – czy jest to kierunek rozwoju gospodarki wolnorynkowej?”- mówi Katarzyna Brzeska Miksa Prezes Fundusz Hipotecznego Familia.
Wypracowane standardy i doświadczenia
Rynek odwróconej hipoteki rozwija się w Polsce dynamicznie od około trzech lat. To wtedy działalność rozpoczęły czołowe fundusze hipoteczne, które na bazie zapisów kodeksu cywilnego oferują klientom dodatkowe przychody w zamian za przeniesienie na nie własności do nieruchomości. W związku z zapotrzebowaniem na wsparcie wśród osób starszych oferta spotkała się z zainteresowaniem. Wypracowane zostały również rozwiązania zapewniające klientom bezpieczeństwo korzystania z tych świadczeń tj. gwarantujące seniorowi dożywotnie prawo do zamieszkania nieruchomości oraz zabezpieczające zapłaty renty. Przykładowo FH Familia już dziś spełnia wymagania przedstawione w założeniach do ustawy o odwróconej hipotece.
„Ustawa nie zrewolucjonizowałaby rynku, gdyż już teraz spełniamy wymagania przedstawione w założeniach do nowego prawa. Uniemożliwiłaby jednak funkcjonowanie podmiotom posiadającym np. zbyt mały kapitał. Uważamy nawet, że wymogi powinny być wyższe niż w przedstawionym projekcie. W mojej ocenie wprowadzenie obowiązku posiadania przez fundusze hipoteczne kapitału zakładowego w wysokości nie mniejszej niż pięć milionów złotych, zaspokajałoby potrzebę ochrony interesów konsumentów”- mówi Katarzyna Brzeska Miksa Prezes Fundusz Hipotecznego Familia.
Fundusz Hipoteczny Familia wraz z Konferencją Przedsiębiorców Finansowych, w której jest zrzeszony, apelował już do przedstawicieli administracji rządowej w sprawie przyspieszenia prac nad ustawą. Dotychczas prośby o ich sfinalizowanie, w tym list wystosowany 3 września 2012 roku m.in. do Ministerstwa Gospodarki i Ministerstwa Finansów pozostały bez oficjalnej odpowiedzi.
