Przedawnieniu karalności nie podlegają zbrodnie przeciwko ludzkości oraz zbrodnie wojenne. Karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje wraz z upływem roku do momentu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu popełnienia przestępstwa lub od czasu nastąpienia skutku przy przestępstwach skutkowych.Wyjątkiem od powyższej zasady jest przedawnienie karalności przestępstw seksualnych przeciwko małoletnim (art. 199 § 2 i 3, art. 200, art. 202 § 2 i 4 oraz art. 204 § 3, art. 197, art. 201, art. 202 § 3, art. 203 i art. 204 § 4 KK), które nie może nastąpić przed upływem 5 lat od ukończenia przez małoletniego pokrzywdzonego 18 roku życia. Jeżeli w okresie przewidzianym w art. 101 wszczęto postępowanie przeciwko osobie, karalność popełnionego przez nią przestępstwa określonego w § 1 pkt 1-3 ustaje z upływem 10 lat, a w pozostałych wypadkach – z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu.
Ważne jest, że do terminu przedawnienie nie wliczamy okresu, gdy obowiązuje ustawowy zakaz ścigania konkretnego czynu zabronionego. Sytuacja taka występuje najczęściej w praktyce, gdy dana osoba korzysta z immunitetu parlamentarnego.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2011 r. (sygn. akt IV KK 338/11), z punktu widzenia biegu okresów przedawnienia karalności decyduje to, jakie przestępstwo oskarżony w rzeczywistości popełnił, a więc czyn przypisany, a nie o jakie przestępstwo został oskarżony – czyn zarzucany. Przedawnienie karalności następuje z mocy samego prawa na skutek upływu konkretnego upływu czasu. Wg J. Czabańskiego ustawodawca powinien poważnie zastanowić się nad kwestią wprowadzenia do polskiego systemu prawnego instytucji przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia – „Wzorując się na unormowaniach innych krajach i mając na względzie opisane wyżej powody istnienia instytucji przedawnienia w prawie karnym, wydaje się, że celowe byłoby wprowadzenie zawieszenia biegu przedawnienia na okres całego postępowania sądowego, to jest od momentu wniesienia aktu oskarżenia. Wydaje się ponadto właściwe, aby przedawnienie nie biegło w okresie zawieszenia prowadzenia postępowania, to jest wtedy zachodzi długotrwała przeszkoda uniemożliwiająca prowadzenie postępowania, w szczególności gdy nie można ująć oskarżonego albo nie może on brać udziału w postępowaniu z powodu choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby (…)”.
