Zgodnie z treścią art. 805 KC, Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:
- przy ubezpieczeniu majątkowym – określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;
- przy ubezpieczeniu osobowym – umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.
Jak wynika z powyższego, obowiązek ubezpieczyciela opiera się przede wszystkim na wypłacie określonej sumy pieniężnej, w sytuacji gdy ziszczą się odpowiednie postanowienia umowne – z reguły będzie to pojawienie się szkody materialnej czy uszczerbku na zdrowiu lub życiu ubezpieczonego. Firmy ubezpieczeniowe nie są jednak skłonne do wypłaty umówionych pieniędzy – czy to ubezpieczonemu, czy jego najbliższej rodzinie. W praktyce odszkodowanie jest niewypłacane w ogólne, w przyjętym terminie albo wypłacane w bardzo zaniżonej wartości. W takich sytuacjach ubezpieczony, bądź jego najbliżsi mogą skuteczne dochodzi swoich praw, także na drodze sądowej. Pamiętajmy jednak, że można tego dokonać w ściśle oznaczonym terminie.
Art. 819 KC stanowi w tej kwestii, że roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech. W wypadku jednak ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej roszczenie poszkodowanego do ubezpieczyciela o odszkodowanie lub zadośćuczynienie przedawnia się z upływem terminu przewidzianego dla tego roszczenia w przepisach o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym lub wynikłą z niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. Bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do ubezpieczyciela przerywa się także przez zgłoszenie ubezpieczycielowi tego roszczenia lub przez zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu lub odmowie świadczenia. Jak zaznaczył sąd apelacyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 24 stycznia 2013 r. (sygn. akt I ACa 471/12), w razie konieczności zastosowania powyższej regulacji, początek biegu terminu przedawnienia roszczeń ubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej przeciwko ubezpieczycielowi rozpoczyna się w dniu, w którym ubezpieczony mógł najwcześniej realizować swoje uprawnienia z umowy ubezpieczenia, najpóźniej jest to dzień ogłoszenia wyroku, z którego wniknęła odpowiedzialność ubezpieczonego objęta jego ubezpieczeniem OC. Natomiast wymagalność roszczenia z umowy ubezpieczenia należy rozumieć jako stan, w którym ubezpieczony wierzyciel ma prawną, co powinno się odczytywać jako też rzeczywistą możliwość, żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności o wypłatę świadczenia od dłużnika.
Na zakończenie warto dodać, że uwzględnienie podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia, prowadzące do przyjęcia, że roszczenie ubezpieczonego przeciwko ubezpieczycielowi uległoby przedawnieniu, zanim ubezpieczony dowiedział się o szkodzie, która powstała na skutek zdarzenia objętego zawartą przez niego umową ubezpieczenia i w konsekwencji oddalenie powództwa z tej przyczyny, godzi w zasady etycznego i uczciwego postępowania, a tym samym stanowi nadużycie prawa.
