Porównując zaprojektowane przepisy z dotychczasowym stanem prawnym nowelizacja ustawy o strażach gminnych rozszerza zakres przedmiotowy upoważnienia do wydania rozporządzenia, które powinno również określać zakres i sposób dokonywania kontroli osobistej i przeglądania zawartości podręcznych bagaży osoby. Uprawnienie to dotyczyć ma sytuacji, w których istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary, bądź strażnicy wykonują czynności związane z doprowadzaniem osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień lub miejsc zamieszkania, jeżeli osoby te zachowaniem swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym, znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu i zdrowiu innych osób, a zachodzi uzasadnione podejrzenie, posiadają przy sobie niebezpieczne przedmioty dla życia lub zdrowia ludzkiego. Uprawnienia te dotyczyć mają również sytuacji, gdy strażnicy wykonują czynności związane z ujęciem osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia.
W zależności od przypadku, rzeczywistej sytuacji oraz naruszenia konkretnych norm prawnych, a jednocześnie w związku z ujawnieniem przedmiotów, takich jak broń lub inne niebezpieczne przedmioty – strażnik powinien dokonać oceny sytuacji i podjąć decyzję o dalszym postępowaniu wobec sprawcy zdarzenia, a w tym także co do dalszego postępowania z ujawnionymi przedmiotami. Z punktu widzenia obywatela ważne jest, aby strażnik sporządził protokół, w którym wymienione będą wszystkie odebrane osobie kontrolowanej przedmioty. W razie zgłoszenia przez właściciela rzeczy zastrzeżeń, co do zawartych w protokole danych dotyczących stopnia uszkodzenia lub zużycia rzeczy lub dokumentu, jednostka straży dokonująca zwrotu może powołać, w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia zastrzeżeń, rzeczoznawcę w celu ich rozpatrzenia. Ustosunkowanie się do zastrzeżeń powinno nastąpić nie później niż 30 dni od daty ich zgłoszenia. Z kolei ze względów proceduralnych określonych przepisami Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, Kodeksu postępowania w sprawach karnych oraz ustaw szczególnych, ciężko jest wskazać enumeratywnie podmioty uprawnione do przejęcia przedmiotów odebranych osobie kontrolowanej. Podmiotami tymi są w szczególności: Policja, Prokuratura, Sąd, Służba Celna, Izba Wytrzeźwień, Zakłady Opieki Zdrowotnej; Schroniska dla Bezdomnych i inne. Istnieje również możliwość, że odebrane przedmioty strażnik zwróci osobie kontrolowanej po zakończeniu prowadzenia czynności służbowych np. doprowadzając do miejsca zamieszkania.
Warto również uwypuklić, iż przepis art. 10 projektu, który określa czynności wykonywane w ramach kontroli osobistej przygotowano w oparciu o rozwiązania przyjęte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2005 r. w sprawie sposobu postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów (Dz. U. Nr 141, poz. 1186). W oparciu o rozwiązania zawarte w tym rozporządzeniu, uregulowano także kwestie związane z zwracaniem się o pomoc do instytucji państwowych i samorządowych, a także jednostek gospodarczych prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej, organizacji społecznych, jak również do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy. Istotną zmianą w stosunku do treści rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 listopada 2004 r. w sprawie zakresu i sposobu wykonywania przez strażników gminnych (miejskich) niektórych czynności jest wyłączenie kwestii związanych z realizowaniem zadań związanych z obsługą tzw. monitoringu wizyjnego. Z uwagi bowiem na zmianę ustawy o strażach gminnych, polegającą na umożliwieniu strażom, jako formacjom realizowanie tego zadania, kwestia ta będzie uregulowana w odrębnym rozporządzeniu. W pozostałym zakresie treść rozporządzenia pozostaje niezmieniona w stosunku do obecnie obowiązującego rozporządzenia.
