Spis treści
Zapisy KRiO
W kwestii separacji właściwym jest oczywiście Kodeks rodzinny i opiekuńczy, to w nim bowiem odnajdziemy wszystkie przesłanki pozwalające na zastosowanie tej instytucji. Warto jednak dodać, że separacja nie musi być orzekana wyłączne przez sąd. W prawie funkcjonuje bowiem tzw. separacja faktyczna, która z przepisami nie ma nic wspólnego.
O separacji faktycznej decydują sami małżonkowie, decydując się na czasowe rozdzielnie. W takim przypadku związek trwa cały czas, a prawa i obowiązki małżonków nie ulegają nawet najmniejszej zmianie. Powyższa stan jest zatem wewnętrznymi ustaleniami w związku, które nie wpływają w żaden sposób na inne osoby czy obowiązki np. względem wspólnych dzieci czy dłużników.
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować pozew o separację
przejdź do formularza »
Separacja prawna
Zupełnie inaczej jest w przypadku separacji prawnej, a więc tej którą orzeka sąd rodzinny. Zgodnie z treścią art. 611 KRiO, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację. Jednakże mimo zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może orzec separację na podstawie zgodnego żądania małżonków.
Z powyższego wynika, że przesłanką decydującą o orzeczeniu separacji jest zupełność rozkładu pożycia małżeńskiego, ale nie trwałość takiego rozpadu. Zupełność przejawia się w tym, że pomiędzy małżonkami nie istnieje już więź emocjonalna, fizyczna i gospodarcza, choć istnieją szansę na jej odbudowę.
Ważne orzeczenie SN
W uchwale z dnia 28 maja 1955 r. Sąd Najwyższy zauważył, że pożycie małżeńskie wyraża się w szczególnego rodzaju wspólnocie duchowej, fizycznej i gospodarczej. W zasadzie ustanie któregokolwiek z elementów tej wspólnoty należy uznać za objaw rozkładu pożycia, nie przesądzając na podstawie tego tylko objawu stopnia rozkładu. Jednakże ustanie wspólnoty fizycznej lub gospodarczej może w konkretnym przypadku nie stanowić objawu rozkładu, jeżeli wynika ono z okoliczności niezależnych od małżonków lub z ich zgodnej woli uzasadnionej okolicznościami życiowymi. Przykładem takiej sytuacji może być ustanie współżycia fizycznego na skutek choroby małżonka, rozłączenie małżonków spowodowane pobytem w szpitalu, długotrwałym wyjazdem służbowym, pracą zarobkową małżonków w różnych odległych od siebie miejscowościach, itp. Brak natomiast wspólnoty duchowej (jej istnienie może się przejawiać nawet tylko w korespondencji) będzie zawsze objawem rozkładu pożycia. Do uznania, że między małżonkami brak jest wspólnoty duchowej nie jest konieczne stwierdzenie wrogiego lub choćby niechętnego stosunku ich do siebie. Zachowanie poprawnych stosunków, utrzymywanie kontaktów w interesie wspólnych dzieci itp. nie musi koniecznie oznaczać, iż więź duchowa małżonków została utrzymana i rozkład pożycia nie istnieje. Chodzi bowiem nie o jakąkolwiek więź duchową pomiędzy dwojgiem ludzi, lecz o więź charakterystyczną dla duchowej wspólnoty małżeńskiej. Rozkład jest zupełny, gdy nie istnieje między małżonkami więź duchowa, fizyczna ani gospodarcza. Gdy jednak przy zupełnym braku więzi duchowej i fizycznej pozostały pewne elementy więzi gospodarczej, rozkład pożycia może być mimo to uznany za zupełny, jeśli utrzymanie elementów więzi gospodarczej (np. wspólnego mieszkania) wywołane zostało szczególnymi okolicznościami. Natomiast nawet sporadyczne tylko stosunki fizyczne między małżonkami z reguły będą wskazywać, że rozkład pożycia nie jest jeszcze zupełny. Do uznania, że rozkład jest trwały nie jest konieczne stwierdzenie, że powrót małżonków do pożycia jest bezwzględnie wyłączony. Wystarczy oparta na doświadczeniu życiowym ocena, że w okolicznościach sprawy powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi. Należy przy tym mieć na uwadze indywidualne cechy charakteru małżonków.
Podstawa prawna:
[art. 611 k.r.o. (Dz.U. z 2012 r. Nr 788 j.t.)]
