Pojęcie przestępstwa i wykroczenia
Przy określaniu, co jest przestępstwem a co wykroczeniem skarbowym brana jest pod uwagę społeczna szkodliwość danego czynu i zagrożenie karą za jego popełnienie. Przestępstwem skarbowym jest czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności. Z kolei wykroczenie skarbowe to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia.Ponadto wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi. Z uwagi na fakt, że płaca minimalna w 2012r. wynosi 1.500,-zł w chwili obecnej kwota graniczna między przestępstwem a wykroczeniem skarbowym wynosi 7.500,-zł. Do tej kwoty przewinienie skarbowe jest wykroczeniem, a powyżej tego pułapu to przestępstwo.
Kary
Kara za przestępstwo skarbowe zależy od stopnia społecznej szkodliwości czynu i może być wymierzona jako kara grzywny stawkach dziennych, kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności. Wymierzając karę grzywny za przestępstwo skarbowe sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej. Jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, a najwyższa 720. Ustalając zaś stawkę dzienną sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Jednak stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności. W związku z tym 2012r. stawka dzienna waha się w granicach od 50,-zł do 20.000,-zł, natomiast kara grzywny może wynieść od 500,-zł do niebagatelnej kwoty 14.400.000,-zł.
Z kolei karą za wykroczenie jest kara grzywny określona kwotowo, w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, chyba że kodeks stanowi inaczej. Natomiast, mandatem karnym można nałożyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Wymierzając karę grzywny lub nakładając ją mandatem karnym, uwzględnia się także stosunki majątkowe i rodzinne sprawcy oraz jego dochody i możliwości zarobkowe. Minimalna kara grzywny za wykroczenie skarbowe w 2012r. wynosi więc od 150,-zł do 30.000,-zł. Natomiast, kara grzywny nałożona mandatem karnym nie może przekroczyć 3.000,-zł
Środki karne
Środki karne stanowią dodatkową dolegliwość wymierzaną sprawcy przestępstwa lub wykroczenia skarbowego obok albo też zamiast kary. Katalog środków karnych za popełnienie przestępstwa skarbowego jest bardzo szeroki i obejmuje:
– dobrowolne poddanie się odpowiedzialności,
– przepadek przedmiotów,
– ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów,
– przepadek korzyści majątkowej,
– ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej,
– zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska,
– podanie wyroku do publicznej wiadomości,
– pozbawienie praw publicznych,
– środki związane z poddaniem sprawcy próbie, takie jak warunkowe umorzenie postępowania karnego, warunkowe zawieszenie wykonania kary i warunkowe zwolnienie.
Z kolei środkami karnymi za popełnienie wykroczenia skarbowego są tylko:
– dobrowolne poddanie się odpowiedzialności,
– przepadek przedmiotów,
– ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów.
Środki zabezpieczające
Środki zabezpieczające stosuje się zamiast kary wobec sprawcy czynu zabronionego, który nie podlega odpowiedzialności karnej z powodu niepoczytalności lub znikomej społecznej szkodliwości czynu, albo jeśli orzeczenie kary byłoby oczywiście niecelowe z uwagi na zaburzenia psychiczne, które wpłynęły na popełnienie przez niego przestępstwa. Środkami zabezpieczającymi za popełnienie przestępstwa skarbowego są:
– umieszczenie w zakładzie zamkniętym, w zakładzie psychiatrycznym, w zakładzie karnym, w którym stosuje się środki lecznicze lub rehabilitacyjne, w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego,
– skierowanie do placówki leczniczo-rehabilitacyjnej,
– przepadek przedmiotów,
– zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska.
Za wykroczenie przewidziany jest jedynie przepadek przedmiotów.
Ustanie karalności
Różnica pomiędzy przestępstwem a wykroczeniem skarbowym przejawia się również w zakresie ustania karalności danego czynu. W przypadku, gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat jego karalność ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło Jeżeli popełniono przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata, wówczas ustanie karalności następuje po 10 latach. W przypadku wykroczeń skarbowych termin ustania karalności wynosi 1 rok. Należy pamiętać, że karalność przestępstwa skarbowego i wykroczenia, polegających na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej, ustaje także, gdy nastąpiło przedawnienie tej należności.
