Rozbój
Przestępstwo rozboju zostało uregulowane w art. 280 Kodeksu karnego. Należy ono do kategorii występków popełnianych umyślnie z zamiarem bezpośrednim. Warto przy tym zaznaczyć, że odpowiedzialność karną z powyższego tytułu mogą ponosić osoby już od ukończenia 15 roku życia.
Zgodnie z treścią powyższego przepisu, kto kradnie, używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. Jeżeli sprawca rozboju posługuje się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działa w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu lub wspólnie z inną osobą, która posługuje się taką bronią, przedmiotem, środkiem lub sposobem, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
Kiedy mamy do czynienia z przestępstwem?
Jak zaznaczył Sąd najwyższy w wyroku z dnia 5 lutego 2013 r. (sygn. akt II KK 101/12), zrealizowanie znamion rozboju polega na dokonaniu kradzieży przy użyciu przemocy, groźby jej natychmiastowego użycia, albo doprowadzeniu człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności. Doprowadzenie do stanu bezbronności, o którym mowa w przepisie art. 280 § 1 KK, musi być następstwem innego zachowania sprawcy niż użycie przemocy lub groźby natychmiastowego jej użycia. Rozbój stanowi przestępstwo niezależnie od wartości ukradzionego mienia, w przeciwnym wypadku ustawodawca wyraźnie powiązałby kwestię ponoszenia odpowiedzialności karnej z wartością zrabowanego przedmiotu.
Dwie formy rozboju
Przestępstwo rozboju może przybrać formę podstawową lub kwalifikowaną. Jak była mowa na początku posłużenie się przez sprawcę jakimkolwiek narzędziem niebezpiecznym przesądza o drugim typie tego czynu zabronionego – jest to jednocześnie podstawa do poniesienia surowszej odpowiedzialności karnej. Przestępstwo z art. 280 § 2 KK popełnione poprzez użycie środka obezwładniającego niebezpiecznego dla życia człowieka zawiera już w sobie element narażenia ludzkiego życia na poważne zagrożenie, a zatem konsumuje ono kryminalną zawartość odrębnego przestępstwa z narażenia, określonego w art. 160 § 1 KK. Przy dokonywaniu oceny "niebezpieczności" przedmiotu z punktu widzenia omawianego przepisu, istotne znaczenie mają takie cechy przedmiotu, które sprawią, że wykorzystanie zwykłych funkcji lub działania przedmiotu przeciwko człowiekowi spowoduje powstanie realnego zagrożenia o równowartości odpowiadającej użyciu broni palnej lub noża, których niebezpieczeństwo wynika przede wszystkim z ich charakterystycznych właściwości, stwarzających potencjalną możliwość spowodowania przy wykorzystaniu poważnego uszczerbku na zdrowiu lub śmierci człowieka. Stąd też o określenie "niebezpieczny przedmiot" wyprowadza się wyłącznie z właściwości samego przedmiotu, nie zaś ze sposobu jego użycia. Jak zaznaczył sąd apelacyjny w Katowicach, zarówno młotek, jak i siekiera, są przedmiotami, których wykorzystanie zwykłych funkcji lub działania przeciwko człowiekowi spowoduje powstanie realnego zagrożenia o równowartości odpowiadającej użyciu broni palnej lub noża (por. wyrok sądu apelacyjnego w Katowicach z 31.10.2012 r. sygn. akt II AKa 314/12).
Na zakończenie warto dodać, że prawna regulacja rozboju wcale nie wymaga, aby zachodziła tożsamość osoby, wobec której użyto przemocy i dokonano kradzieży. Opisane w tym przepisie oddziaływania (w postaci przemocy wobec osoby lub groźby natychmiastowego jej użycia) mogą być podjęte zarówno wobec właściciela lub posiadacza (dzierżyciela) rzeczy, jak również wobec jakiejkolwiek innej osoby (np. strażnika dozorującego mienie), byleby tylko towarzyszył im określony cel w postaci zawładnięcia cudzą rzeczą.
Podstawa prawna:
[art. 160, art. 280 k.k (Dz.U. z 1997 r. Nr 88 poz. 553)]
